तुकारामगाथा २४०१ – २५००
2401 साकरेचें नाम घेतां
कळे गोडी । तैसी आम्हां जोडी वैष्णवांची ॥1॥ मोक्ष गांठी असे ठेविला बांधोनी । सोस तो भजनीं आवडीचा
॥ध्रु.॥ भोजनाची चिंता माय वाहे बाळा । आम्हांसि तरी खेळावरि चित्त ॥2॥ तुका म्हणे आम्ही देहउपकारें । गाऊं निरंतर नाचों लागों ॥3॥
2402 सुखें घेऊं
जन्मांतरें । एक बरें इहलोकीं ॥1॥ पंढरीचे वारकरी । होतां थोरी जोडी हे ॥ध्रु.॥ हरिदासांचा
समागम । अंगीं प्रेम विसांवे ॥2॥ तुका म्हणे हें चि मन । इच्छादान मागतसे ॥3॥
2403 करूं जातां सन्निधान
। क्षणि जन पालटे ॥1॥ आतां गोमटे ते पाय
। तुझे माय विठ्ठले ॥ध्रु.॥ हें तों आलें अनुभवा । पाहावें जीवावरूनि ॥2॥ तुका म्हणे केला त्याग । सर्वसंग म्हणऊनि ॥3॥
2404 क्षीर मागे तया
रायतें वाढी । पाधानी गधडी ऐशा नांवें ॥1॥ समयो जाणां समयो जाणां । भलतें नाणां भलतेथें ॥ध्रु.॥ अमंगळ वाणी
वदवी मंगळी । अशुभ वोंगळी शोभन तें ॥2॥ तुका म्हणे नेणें समयो ठाया ठाव । राहाडी ते वाव नरकाडी ॥3॥
2405 विंचा पीडी नांगी ।
ज्याचा दोष त्याचे अंगीं ॥1॥ केला पाहिजे विचार
। मन मित्र दावेदार ॥ध्रु.॥ मधुरा उत्तरीं । रांवा खेळे उरावरी ॥2॥ तुका म्हणे रेडा । सुखें जाती ऐशा पीडा ॥3॥
2406 तीर्थाची
अपेक्षा स्थळीं वाढे धर्म । जाणावें तें वर्म बहु पुण्य ॥1॥ बहु बरी ऐसी भाविकांची जोडी । काळ नाहीं घडी जात वांयां
॥ध्रु.॥ करूनी चिंतन करवावें आणिकां । तो या जाला लोकां नाव जगीं ॥2॥ तुका म्हणे ऐसे परउपकारी । त्यांच्या पायांवरी डोई माझी ॥3॥
2407 भयाची तों आम्हां
चिंत्तीं । राहो खंती सकेना ॥1॥ समर्पिलों जीवें भावें । काशा भ्यावें कारणें ॥ध्रु.॥ करीन तें
कवतुकें । अवघें निकें शोभेल ॥2॥ तुका म्हणे माप भरूं । दिस सारूं कवतुकें ॥3॥
2408 पाचारितां धावे ।
ऐसी ठायींची हे सवे ॥1॥ बोले करुणा वचनीं ।
करी कृपा लावी स्तनीं ॥ध्रु.॥ जाणे कळवळा । भावसिद्धींचा जिव्हाळा ॥2॥ तुका म्हणे नाम । मागें मागें धांवे प्रेम ॥3॥
2409 कां जी माझे जीवीं
। आळस ठेविला गोसावीं ॥1॥ येवढा घात आणीक काय
। चिंतनासी अंतराय ॥ध्रु.॥ देहआत्म वंदी । केला घात कुबुद्धी ॥2॥ तुका म्हणे मन । कळवळी वाटे सीण ॥3॥
2410 दर्शनाचें आर्त
जीवा । बहु देवा राहिलें ॥1॥ आतां जाणसी तें
करीं । विश्वंभरीं काय उणें ॥ध्रु.॥ येथें जरी उरे चिंता । कोण दाता याहूनी ॥2॥ तुका म्हणे जाणवलें । आम्हां भलें एवढेंच ॥3॥
2411 बैसों पाठमोरीं ।
मना वाटे तैसे करीं ॥1॥ परिं तूं जाणसीं
आवडीं । बाळा बहुतांचीं परवडी ॥ध्रु.॥ आपुलाल्या इच्छा । मागों जया
व्हावें जैशा ॥2॥ तुका
म्हणे आई । नव्हसी उदास
विठाई ॥3॥
2412 विश्वंभरा वोळे ।
बहुत हात कान डोळे ॥1॥ जेथें असे तेथें
देखे । मागितलें तें आइके ॥ध्रु.॥ जें जें वाटे गोड । तैसें पुरवितो कोड ॥2॥ तुका म्हणे भेटी । कांहीं पडों नेदी तुटी ॥3॥
2413 दाटे कंठ लागे डोळियां
पाझर । गुणाची अपार वृष्टी वरी ॥1॥ तेणें सुखें छंदें घेईन सोंहळा । होऊनि
निराळा पापपुण्यां ॥ध्रु.॥ तुझ्या मोहें पडो मागील विसर । आलापें सुस्वर करिन
कंठ ॥2॥ तुका म्हणे येथें पाहिजे सौरस । तुम्हांविण रस
गोड नव्हे ॥3॥
2414 पसरूनि राहिलों
बाहो । सोयी अहो तुमचिये ॥1॥ आतां यावें
लागवेगें । पांडुरंगे धांवत ॥ध्रु.॥ बैसायाची इच्छा कडे । चाली खडे रुपताती
॥2॥ तुका म्हणे कृपाळुवा । करीन सेवा लागली ॥3॥
2415 आम्ही जालों
एकविध । सुद्या सुदें असावें ॥1॥ यावरी तुमचा मोळा । तो गोपाळा अकळ ॥ध्रु.॥ घेतलें तें उसणें
द्यावें । कांहीं भावें विशेषें ॥2॥ तुका म्हणे क्रियानष्ट । तरी कष्ट घेतसां ॥3॥
2416 आम्ही
आर्तभूत जिवीं । तुम्ही गोसावी तों उदास ॥1॥ वादावाद समर्थाशीं । काशानशीं करावा ॥ध्रु.॥ आम्ही मरों
वेरझारीं । स्वामी घरीं बैसले ॥2॥ तुका म्हणे करितां वाद । कांहीं भेद कळेना ॥3॥
2417 पुसावें तें ठाई आपुल्या आपण ।
अहंकारा शून्य घालूनियां ॥1॥ येर वाग्जाळ मायेचा
अहंकार । वचनाशीं थार अज्ञान तें ॥ध्रु.॥ फळ तें चि बीज बीज तें ची फळ । उपनांवें मूळ
न पालटे ॥2॥ तुका
म्हणे
अवघे गव्हांचे प्रकार । सोनें अलंकार मिथ्या नांव ॥3॥
2418 माझी आतां सत्ता
आहे । तुम्हां पायां हे वरती ॥1॥ एकाविण नेणें दुजा । पंढरिराजा सर्वांगें ॥ध्रु.॥ पुरवावी
केली आळी । जे जे काळीं मागण तें ॥2॥ तुका म्हणे सुटसी कैसा । धरूनि दिशा राहिलों ॥3॥
2419 फावलें तुम्हां मागें
। नवतों लागें पावलों ॥1॥ आलों आतां उभा
राहें । जवळी पाहें सन्मुख ॥ध्रु.॥ घरीं होती गोवी जाली । कामें बोली न घडे चि ॥2॥ तुका म्हणे धडफुडा । जालों झाडा देई देवा ॥3॥
2420 आतां नये बोलों अव्हेराची
मात । बाळावरि चित्त असों द्यावें ॥1॥ तुज कां सांगणें लागे हा प्रकार । परि हें उत्तर आवडीचें
॥ध्रु.॥ न वंचीं वो कांहीं एकही प्रकार । आपणां अंतर नका मज ॥2॥ तुका म्हणे मोहो राखावा सतंत । नये पाहों अंत पांडुरंगा ॥3॥
2421 करूनि राहों जरी
आत्मा चि प्रमाण । निश्चळ नव्हे मन काय करूं ॥1॥ जेवलिया विण काशाचे ढेंकर । शब्दाचे प्रकार शब्द चि ते
॥ध्रु.॥ पुरे पुरे आतां तुमचें ब्रह्मज्ञान । आम्हासी चरण न सोडणें ॥2॥ विरोधें विरोध वाढे पुढतोपुढती । वासनेचे हातीं गर्भवास ॥3॥ सांडीमांडीअंगीं वसे पुण्यपाप । बंधन संकल्प या चि नांवें
॥4॥ तुका म्हणे नाहीं मुक्तता मोकळी । ऐसा कोण बळी निरसी देह ॥5॥
2422 तुमचे स्तुतियोग्य
कोटें माझी वाणी । मस्तक चरणीं ठेवीतसें ॥1॥ भक्तीभाग्य तरी नेदीं तुळसीदळ । जोडूनि अंजुळ उभा असें ॥ध्रु.॥
कैचें भाग्य ऐसें पाविजे संनिध । नेणें पाळूं विध करुणा भाकीं ॥2॥ संतांचे सेवटीं उच्छिष्टाची आस । करूनियां
वास पाहातसें ॥3॥ करीं
इच्छा मज म्हणोत आपुलें । एखादिया बोलें निमित्याच्या ॥4॥ तुका म्हणे शरण आलों हें साधन । करितों चिंतन रात्रदिवस ॥5॥
2423 सर्वविशीं आम्ही हे चि
जोडी केली । स्वीमीची साधिली चरणसेवा ॥1॥ पाहिलें चि नाहीं मागें परतोनी । जिंकिला तो क्षणीं क्षण
काळ ॥ध्रु.॥ नाहीं पडों दिला विचाराचा गोवा । नाहीं पाठी हेवा येऊं दिला ॥2॥ केला लाग वेगीं अवघी चि तांतडी । भावना ते कुडी दुराविली
॥3॥ कोठें मग ऐसें होतें सावकास । जळो तया आस वेव्हाराची ॥4॥ तुका म्हणे लाभ घेतला पालवीं । आतां नाहीं गोवी कशाची ही ॥5॥
2424 येणें मुखें तुझे वर्णी गुण
नाम । तें चि मज प्रेम देई देवा ॥1॥ डोळे भरूनियां पाहें तुझें मुख । तें चि मज सुख देई देवा ॥ध्रु.॥ कान
भरोनियां ऐकें तुझी कीर्ती । ते मज विश्रांती देई देवा ॥2॥ वाहें रंगीं टाळी नाचेन उदास । हें देई हातांस पायां बळ ॥3॥ तुका म्हणे माझा सकळ देहभाव । आणीक नको ठाव चिंतूं यासी ॥4॥
2425 तूं माझा मायबाप
सकळ वित्त गोत । तूं चि माझें हित करिता देवा ॥1॥ तूं चि माझा देव तूं चि माझा जीव । तूं चि माझा भाव
पांडुरंगा ॥ध्रु.॥ तूं चि माझा आचार तूंचि माझा विचार । तूं चि सर्व भार
चालविसी ॥2॥ सर्व
भावें मज तूं होसी प्रमाण । ऐसी तुझी आण वाहातुसें ॥3॥ तुका म्हणे तुज विकला जीवभाव । कळे तो उपाव करीं आतां ॥4॥
2426 वारंवार तुज
द्यावया आठव । ऐक तो भाव माझा कैसा ॥1॥ गेले मग नये फिरोन
दिवस । पुडिलांची आस गणित नाहीं ॥ध्रु.॥ गुणां अवगुणांचे पडती आघात । तेणें होय
चित्त कासावीस ॥2॥
कांहीं एक तुझा न देखों आधार । म्हणऊनी धीर नाहीं जीवा ॥3॥ तुका म्हणे तूं ब्रह्मांडाचा जीव । तरी कां आम्ही कींव
भाकीतसों ॥4॥
2427 असोत हे तुझे
प्रकार सकळ । काय खळखळ करावी हे ॥1॥ आमुचें स्वहित जाणतसों आम्ही ।
तुझें वर्म नामीं आहे तुझ्या ॥ध्रु.॥ विचारितां आयुष्य जातें वांयांविण । रोज
जन्मा गोवण पडतसे ॥2॥
राहेन मी तुझे पाय आठवूनी । आणीक तें मनीं येऊं नेदीं ॥3॥ तुका म्हणे येथें येसी अनायासें । थोर तुज पिसें कीर्तनाचें ॥4॥
2428 विष्णुदासां भोग ।
जरी आम्हां पीडी रोग ॥1॥ तरि हें दिसे लाजिरवाणें । काय तुम्हांसी
सांगणें ॥ध्रु.॥ आम्हां काळें खावें । बोलिलें तें वांयां जावें ॥2॥ तुका म्हणे दास । आम्ही भोगूं गर्भवास ॥3॥
2429 भावें गावें गीत ।
शुद्ध करूनियां चित्त ॥1॥ तुज व्हावा आहे देव
। तरि हा सुलभ उपाव ॥ध्रु.॥ आणिकांचे कानीं । गुण दोष मना नाणीं ॥2॥ मस्तक ठेंगणा । करी संतांच्या चरणा ॥3॥ वेचीं तें वचन । जेणें राहे समाधान ॥4॥ तुका म्हणे फार । थोडा तरी पर उपकार ॥5॥
2430 वचन तें नाहीं
तोडीत शरीरा । भेदत अंतरा वज्रा- ऐसें ॥1॥ कांहीं न सहावें काशा करणें । संदेह निधान देह बळी ॥ध्रु.॥ नाहीं शब्द
मुखीं लागत तिखट । नाहीं जड होत पोट तेणें ॥2॥ तुका म्हणे जरी गिळे अहंकार । तरी वसे घर नारायण ॥3॥
2431 नव्हो आतां जीवीं
कपटवसती । मग काकुळती कोणा यावें ॥1॥ सत्याचिये मापें गांठीं नये नाड । आदि अंत गोड नारायण
॥ध्रु.॥ चोखटिया नाहीं विटाळाचा आघात । साच ते साचांत सांचा पडे ॥2॥ विचारिली वाट उसंत सीतळ । बुद्धीपुढें बळ तृणतुल्य ॥3॥ आहाराच्या घासें पचोनियां जिरे । वासना ही उरे उर्वरीत ॥4॥ तुका म्हणे ताळा घालावा वचनीं । तूं माझी जननी पांडुरंगे ॥5॥
2432 नव्हती हीं माझीं
जायाचीं भूषणें । असे नारायणें उचित केलें ॥1॥ शब्दाच्या वोवोनी रत्नाचिया माळा । मुळींच जिव्हाळा झरवणी
॥ध्रु.॥ अर्थांतरीं असे अनुभवसेवन । परिपाकीं मन साक्ष येथें ॥2॥ तुका म्हणे मज सरतें परतें । हें नाहीं अनंतें उरों दिलें ॥3॥
2433 सहज लीळा मी साक्षी
याचा । नये वंचूं वाचा ऐसें जालें ॥1॥ उपक्रमें वदे निशब्दाची वाणी । जे कोठें बंधनीं गुंपों
नेणें ॥ध्रु.॥ तम नासी परि वेव्हारा वेगळा । रविप्रभाकळा वर्ते जन ॥2॥ तुका म्हणे येथें गेला अतिशय । आतां पुन्हा नये तोंड दावूं ॥3॥
2434 बोलाल या आतां
आपुल्यापुरतें । मज या अनंतें गोवियेलें ॥1॥ झाडिला न सोडी हातींचा पालव । वेधी वेधें जीव वेधियेला
॥ध्रु.॥ तुमचे ते शब्द कोरडिया गोष्टी । मज सवें मिठी अंगसंगें ॥2॥ तुका म्हणे तुम्हां होईल हे परी । अनुभव वरी येईल मग ॥3॥
2435 जैशा तुम्ही दुरी
आहां । तैशा राहा अंतरें ॥1॥ नका येऊं देऊं आळ ।
अंगीं गोपाळ जडलासे ॥ध्रु.॥ अवघा हा चि राखा काळ । विक्राळ चि भोंवता ॥2॥ तुका म्हणे मज ऐशा । होतां पिशा जगनिंद्य ॥3॥
2436 सतीचें तें घेतां
वाण । बहु कठीण परिणामीं ॥1॥ जिवासाटीं गौरव
वाढे । आहाच जोडे तें नव्हे ॥ध्रु.॥ जरि होय उघडी दृष्टी । तरि
गोष्टी युद्धाच्या ॥2॥ तुका
म्हणे
अंगा येतां । तरी सत्ता धैर्याची ॥3॥
2437 आडवा तो उभा । असे
दाटोनियां प्रभा ॥1॥ देव नाहीं एकविध ।
एक भाव असे शुद्ध ॥ध्रु.॥ भेदाभेद आटी । नाहीं फार कोठें तुटी ॥2॥ तुका म्हणे गोवा । उगवा वेव्हाराचा हेवा ॥3॥
2438 एका बोटाची निशाणी
। परीपाख नाहीं मनीं ॥1॥ तरिं तें संपादिलें
सोंग । कारणावांचूनियां वेंग ॥ध्रु.॥ वैष्णवांचा धर्म । जग विष्णु नेणे
वर्म ॥2॥ अतिशयें पाप । तुका सत्य करी माप ॥3॥
2439 सत्यत्वेंशीं घेणें
भक्तीचा अनुभव । स्वामीचा गौरव इच्छीतसें ॥1॥ मग तें अवीट न भंगे साचारें । पावलें विस्तारें फिरों नेणे
॥ध्रु.॥ वाणी वदे त्याचा कोणांसी विश्वास । अभयें करें दास सत्य तई ॥2॥ तुका म्हणे आधीं न करीं तांतडी । पायीं जाली जोडी तेणें शुद्ध ॥3॥
2440 सर्वात्मकपण ।
माझें हिरोनि नेतो कोण ॥1॥ मनीं भक्तीची
आवडी । हेवा व्हावी ऐशी जोडी ॥ध्रु.॥ घेईन जन्मांतरें । हें चि करावया
खरें ॥2॥ तुका म्हणे देवा । ॠणी करूनि ठेवूं सेवा ॥3॥
2441 आणितां त्या गती ।
हंस काउळे न होती ॥1॥ सांडा सांडा रे
मठारे । येथें गांठीसवें धुरें ॥ध्रु.॥ नाकेंविण मोती । उभ्या बाजारें फजिती ॥2॥ हुकुमदाज तुका । येथें कोणी स्फुंदू नका ॥3॥
2442 ढेंकणासी बाज गड ।
उतरचढ केवढी ॥1॥ होता तैसा कळों भाव
। आला वाव अंतरींचा ॥ध्रु.॥ बोरामध्यें वसे अळी । अठोळीच भोंवती ॥2॥ पोटासाटीं वेंची चणे । राजा म्हणे
तोंडें मी ॥3॥
बेडकानें चिखल खावा । काय ठावा सागर ॥4॥ तुका म्हणे ऐसें आहे । काय पाहे त्यांत तें ॥5॥
2443 धांव धांव
गरुडध्वजा । आम्हां अनाथांच्या काजा ॥1॥ बहु जालों कासावीस । म्हणोनि
पाहें तुझी वास ॥ध्रु.॥ पाहें पाहें त्या मारगें । कोणी येतें माझ्या लागें ॥2॥ असोनियां ऐसा । तुज सारिखा कोंवसा ॥3॥ न लवावा उशीर । नेणों कां हा केला धीर ॥4॥ तुका म्हणे चाली । नको चालूं धांव घालीं ॥5॥
2444 पांडुरंगे
पांडुरंगे । माझे गंगे माउलिये ॥1॥ पान्हां घाली प्रेमधारा । पूर क्षीरा लोटों दे ॥ध्रु.॥
अंगें अंग मेळउनी । करीं धणी फेडाया ॥2॥ तुका म्हणे घेइन उड्या । सांडिन कुड्या भावना ॥3॥
2445 गजइंद्र पशु आप्तें
मोकलिला । तो तुज स्मरला पांडुरंगा ॥1॥ त्यासाठीं गरुड सांडुनि धांवसी । माया झळंबेसी दिनानाथा
॥ध्रु.॥ धेनु वत्सावरी झेंप घाली जैसी । तैसें गजेंद्रासी सोडविलें ॥2॥ तुका म्हणे ब्रीद बांधलें यासाठीं । भक्तांसी
संकटीं रक्षावया ॥3॥
2446 चारी वेद जयासाटीं
। त्याचें नाम धरा कंठीं ॥1॥ न करीं आणीक साधनें
। कष्टसी कां वांयांविण ॥ध्रु.॥ अठरा पुराणांचे पोटीं । नामाविण नाहीं गोठी ॥2॥ गीता जेणें उपदेशिली । ते ही विटेवरी
माउली ॥3॥ तुका म्हणे सार धरीं । वाचे हरिनाम उच्चारीं ॥4॥
2447 पाहातां ठायाठाव ।
जातो अंतरोनि देव ॥1॥ नये वाटों गुणदोषीं
। मना जतन येविशीं ॥ध्रु.॥ त्रिविधदेह परिचारा । जनीं जनार्दन खरा ॥2॥ तुका म्हणे धीरें- । विण कैसें होतें बरें ॥3॥
2448 नामसंकीर्तन साधन
पैं सोपें । जळतील पापें जन्मांतरें ॥1॥ न लगे सायास जावें
वनांतरा । सुखें येतो घरा नारायण ॥ध्रु.॥ ठायींच बैसोनि करा एकचित्त । आवडी
अनंत आळवावा ॥2॥ रामकृष्णहरि विठ्ठलकेशवा ।
मंत्र हा जपावा सर्वकाळ ॥3॥ याहूनि आणीक नाहीं
पैं साधन । वाहातसें आण विठोबाची ॥4॥ तुका म्हणे सोपें आहे सर्वांहूनि । शाहाणा तो धणी घेतो येथें ॥5॥
2449 भाविकांचें काज
अंगें देव करी । काढी धर्माघरीं उच्छिष्ट तें ॥1॥ उच्छिष्ट तीं फळें खाय भिल्लटीचीं । आवडी तयांची मोठी देवा
॥ध्रु.॥ काय देवा घरीं न मिळेची अन्न । मागे भाजीपान द्रौपदीसी ॥2॥ अर्जुनाचीं घोडीं धुतलीं अनंतें । संकटें बहुतें
निवारिलीं ॥3॥ तुका
म्हणे
ऐसीं आवडती लडिवाळें । जाणीवेचें काळें तोंड देवा ॥4॥
2450 सांवळें रूपडें
चोरटें चित्ताचें । उभें पंढरीचे विटेवरी ॥1॥ डोळियांची धणी पाहातां न पुरे । तया लागीं झुरे मन माझें
॥ध्रु.॥ आन गोड कांहीं न लगे संसारीं । राहिले अंतरीं पाय तुझे ॥2॥ प्राण रिघों पाहे कुडी हे सांडुनी । श्रीमुख नयनीं न
देखतां ॥3॥ चित्त मोहियेलें नंदाच्या नंदनें । तुका म्हणे
येणें गरुडध्वजें ॥4॥
2451 ऐका ऐका भाविकजन ।
कोण कोण व्हाल ते ॥1॥ तार्किकांचा टाका
संग । पांडुरंग स्मरा हो ॥ध्रु.॥ नका शोधूं मतांतरें । नुमगे खरें बुडाल
॥2॥ कलिमध्यें दास तुका । जातो लोकां सांगत ॥3॥
2452 आपुलिया आंगें तोडी
मायाजाळ । ऐसें नाहीं बळ कोणापाशीं ॥1॥ रांडापोरें त्याग करी कुटुंबाचा । नावरे हे वाचा आणि मन
॥ध्रु.॥ हर्षामर्ष जों हे नाहीं जों जिराले । तोंवरि हे केले चार त्यांनीं ॥2॥ मुक्त
जालों ऐसें बोलों जाये मुखें । तुका म्हणे
दुःखें बांधला तो ॥3॥
2453 आलिया अतीता म्हणतसां
पुढारें । आपुलें रोकडें सत्व जाय ॥1॥ काय त्याचा भार घेऊनि मस्तकीं । हीनकर्मी लोकीं म्हणावया
॥ध्रु.॥ दारीं हाका कैसें करवतें भोजन । रुची तरि अन्न कैसें देतें ॥2॥ तुका म्हणे ध्वज उभारिला कर । ते शक्ती उदार काय जाली ॥3॥
2454 जेथें लक्ष्मीचा वास ।
गंगा आली पापा नास ॥1॥ तें म्यां हृदयीं
धरिलें । तापें हरण पाउलें ॥ध्रु.॥ सेवा केली संतजनीं । सुखें राहिले
लपोनि ॥2॥ तुका म्हणे वांकी । भाट जाली तिहीं लोकीं ॥3॥
2455 रूपीं जडले लोचन ।
पायीं स्थिरावलें मन ॥1॥ देहभाव हरपला । तुज पाहातां विठ्ठला ॥ध्रु.॥ कळों नये
सुखदुःख । तान हरपली भूक ॥2॥ तुका म्हणे नव्हे परती । तुझ्या दर्शनें मागुती ॥3॥
2456 जाणतें लेकरूं ।
माता लागे दूर धरूं ॥1॥ तैसें न करीं
कृपावंते । पांडुरंगे माझे माते ॥ध्रु.॥ नाहीं मुक्ताफळा ।
भेटी मागुती त्या जळा ॥2॥ तुका
म्हणे
लोणी । ताक सांडी निवडूनि ॥3॥
2457 तुजविण कोणां । शरण
जाऊं नारायणा ॥1॥ ऐसा न देखें मी
कोणी । तुजा तिहीं त्रिभुवनीं ॥ध्रु.॥ पाहिलीं पुराणें । धांडोळिलीं
दरुषणें ॥2॥ तुका
म्हणे
ठायीं । जडून ठेलों तुझ्या पायीं ॥3॥
2458 ऐसें भाग्य कई लाहाता होईन । अवघें देखें जन
ब्रह्मरूप ॥1॥ मग तया सुखा अंत
नाहीं पार । आनंदें सागर हेलावती ॥ध्रु.॥ शांति क्षमा दया मूर्तिमंत
अंगीं । परावृत्त संगीं कामादिकां ॥2॥ विवेकासहित वैराग्याचें बळ । धग्धगितोज्ज्वाळ अग्नि जैसा ॥3॥ भक्ति नवविधा भावशुद्ध बरी । अळंकारावरी मुगुटमणि ॥4॥ तुका म्हणे माझी पुरवी वासना । कोण नारायणा तुजविण ॥5॥
2459 कासया करावे तपाचे
डोंगर । आणीक अपार दुःखरासी ॥1॥ कासया फिरावे अनेक
ते देश । दावितील आस पुढें लाभ ॥ध्रु.॥ कासया पुजावीं अनेक दैवतें । पोटभरे तेथें
लाभ नाहीं ॥2॥
कासया करावे मुक्तीचे सायास । मिळे पंढरीस फुका साटीं ॥3॥ तुका म्हणे करीं कीर्तन पसारा । लाभ येईल घरा पाहिजे तो ॥4॥
2460 वैष्णव मुनि विप्रांचा सन्मान ।
करावा आपण घेऊं नये ॥1॥ प्रभु जाला तरी
संसाराचा दास । विहित तयासी यांची सेवा ॥2॥ तुका म्हणे हे आशीर्वादें बळी । जाईल तो छळी नरकायासीं
॥3॥
2461 देव वसे चित्तीं ।
त्याची घडावी संगती ॥1॥ ऐसें आवडतें मना ।
देवा पुरवावी वासना ॥ध्रु.॥ हरिजनासी भेटी । नहो अंगसंगें तुटी ॥2॥ तुका म्हणे जिणें । भलें संत संघष्टणें ॥3॥
2462 भाग सीण गेला ।
माझा सकळ विठ्ठला ॥1॥ तुझा म्हणवितों
दास । केली उच्छिष्टाची आस ॥ध्रु.॥ राहिली तळमळ । तई पासोनी सकळ ॥2॥ तुका म्हणे धालें । पोट ऐसें कळों आलें ॥3॥
2463 रायाचें सेवक ।
सेवटीचें पीडी रंक ॥1॥ हा तों हिणाव कवणा
। कां हो नेणां नारायणा ॥ध्रु.॥ परिसेंसी भेटी । नव्हे लोहोपणा तुटी ॥2॥ तुझें नाम कंठीं । तुक्या काळासवें भेटी ॥3॥
2464 सुखरूप ऐसें कोण
दुजें सांगा । माझ्या पांडुरंगा सारिकें तें ॥1॥ न लगे हिंडणें मुंडणें ते कांहीं । साधनाची नाहीं आटाआटी
॥ध्रु.॥ चंद्रभागे स्नान विध तो हरिकथा । समाधान चित्ता सर्वकाळ ॥2॥ तुका म्हणे काला वैकुंठीं दुर्लभ । विशेष तो लाभ संतसंग ॥3॥
2465 नसतां अधिकार
उपदेशासी बळत्कार । तरि ते केले हो चार माकडा आणि गारूडी ॥1॥ धन धान्य राज्य बोल वृथा रंजवणें फोल । नाहीं तेथें ओल बीज
वेची मूर्ख तो ॥ध्रु.॥ नये बांधों गांठी पदरा आण ऐसी तुटी । असोन कसोटी
शिष्टाचारअनुभव ॥2॥
उपदेसी तुका मेघ वृष्टीनें आइका । संकल्पासी धोका सहज तें उत्तम ॥3॥
2466 घालुनियां मापीं ।
देवभक्त बैसले जपीं ॥1॥ तैसी होते सांडउलंडी । निजनिजांची मुडी ॥ध्रु.॥ अमुपीं
उखतें । आपण वोस आपण यातें ॥2॥ देव आतां जाला । उगवे संकोच वहिला ॥3॥ अखंड नेलें वेठी । भार सत्याविण गांठी ॥4॥ आडकिला झोंपा । रिता कळिवरचा
खोंपा ॥5॥ गोदातीरीं आड । करिते करविते द्वाड ॥6॥ तुका म्हणे बळें । उपदेशाचें तोंड काळें ॥7॥
2467 उंबरांतील कीटका ।
हें चि ब्रह्मांड ऐसें लेखा ॥1॥ ऐसीं उंबरें किती झाडीं । ऐशीं झाडें किती नवखडीं ॥ध्रु.॥
हें चि ब्रह्मांड आम्हांसी । ऐसीं अगणित अंडें कैसीं ॥2॥ विराटाचे अंगी तैसे । मोजूं जातां अगणित केंश ॥3॥ ऐशा विराटाच्या कोटी । सांटवल्या ज्याच्या पोटीं ॥4॥ तो हा नंदाचा बाळमुकुंद । तान्हा म्हणवी
परमानंद ॥5॥ ऐशी
अगम्य ईश्वरी लीळा । ब्रह्मानंदीं गम्य तुक्याला ॥6॥
2468 ब्रह्मज्ञान तरी
एके दिवसीं कळे । तात्काळ हा गळे अभिमान ॥1॥ अभिमान लागे शुकाचिये पाठी । व्यासें उपराटी दृष्टी केली
॥ध्रु.॥ जनकभेटीसी पाठविला तेणें । अभिमान नाणें खोटें केलें ॥2॥ खोटें करूनियां लाविला अभ्यासीं । मेरुशिखरासी शुक गेला ॥3॥ जाऊनियां तेणें साधिली समाधी । तुका म्हणे
तधीं होतों आम्ही ॥4॥
2469 सहज पावतां भगवंतीं
परि हीं विकल्पें परतीं । फुकाची हे चित्तीं वाठवण कां न धरिती ॥1॥ हरि व्यापक सर्वगत हें तंव मुख्यत्वें वेदांत । चिंतनासी
चित्त असों द्यावें सावध ॥ध्रु.॥ विरजाहोम या चि नांवें देह नव्हे मी जाणावें । मग
कां जी यावें वरी लागे संकल्पा ॥2॥ कामक्रोधे देह मिळण स्वाहाकारीं कैंचें पुण्य । मंत्रीं पूजियेला यज्ञ
मनमुंडण नव्हे चि ॥3॥
अनन्यभक्तीचे उपाय ते या विठोबाचे पाय । ध्याइल तो काय जाणे चुकों
मारग ॥4॥ आतां सांगे तुका एक तुम्ही चुकों
नका । सांडीमांडी धोका शरण रिघतां गोमटें ॥5॥
2470 आम्ही
जाणावें तें काई तुझें वर्म कोणे ठायीं । अंतपार नाहीं ऐसें श्रुति बोलती ॥1॥ होई मज तैसा मज तैसा साना सकुमार रुषीकेशा । पुरवीं माझी आशा
भुजा चारी दाखवीं ॥ध्रु.॥ खालता सप्त ही पाताळा वरता स्वर्गाहूनि ढिसाळा । तो
मी मस्यक डोळां कैसा पाहों आपला ॥2॥ मज असे हा भरवसा पढीयें वोसी तयां तैसा । पंढरीनिवासा
तुका म्हणे गा विठोबा ॥3॥
2471 वृक्ष वल्ली आम्हां
सोयरीं वनचरें । पक्षी ही सुस्वरें आळविती ॥1॥ येणें सुखें रुचे एकांताचा वास । नाहीं गुण दोष अंगा येत
॥ध्रु.॥ आकाश मंडप पृथुवी आसन । रमे तेथें मन क्रीडा करी ॥2॥ कंथाकुमंडलु देहउपचारा । जाणवितो वारा अवश्वरु ॥3॥ हरिकथा भोजन परवडी विस्तार । करोनि प्रकार सेवूं रुची ॥4॥ तुका म्हणे होय मनासी संवाद । आपुला चि वाद आपणांसी ॥5॥
2472 अनंत ब्रह्मांडें ।
एके रोमीं ऐसें धेंडें ॥1॥ तो या गौळियांचे
घरीं । उंबरा चढतां टेंका धरी ॥ध्रु.॥ मारी दैत्य गाडे । ज्यांचे पुराणीं पवाडे ॥2॥ तुका म्हणे कळा । अंगीं जयाच्या सकळा ॥3॥
2473 सावधान ऐसें काय
तें विचारा । आले हो संसारा सकळ ही ॥1॥ अंतीं समयाचा करणें विचार । वेचती सादर घटिका पळें ॥ध्रु.॥
मंगळ हें नोहे कन्यापुत्रादिक । राहिला लौकिक अंतरपाट ॥2॥ तुका म्हणे देव अंतरला दुरी । डोळिया
अंधारी पडलीसे ॥3॥
2474 लवण मेळवितां जळें
। काय उरलें निराळें ॥1॥ तैसा समरस जालों ।
तुजमाजी हरपलों ॥ध्रु.॥ अग्नि कर्पुराच्या मेळीं । काय उरली काजळी ॥2॥ तुका म्हणे होती । तुझी माझी एक ज्योती ॥3॥
2475 सुख नाहीं कोठें
आलिया संसारीं । वांया हांवभरी होऊं नका ॥1॥ दुःख बांदवडी आहे हा संसार । सुखाचा विचार नाहीं कोठें ॥ध्रु.॥
चवदा कल्पेंवरी आयुष्य जयाला । परी तो राहिला ताटीखालीं ॥2॥ तुका म्हणे वेगीं जाय सुटोनियां । धरूनि हृदयामाजी हरि ॥3॥
2476 तुज करितां होय
ऐसें कांहीं नाहीं । डोंगराची राई रंक राणा ॥1॥ अशुभाचें शुभ करितां तुज कांही । अवघड नाहीं पांडुरंगा
॥ध्रु.॥ सोळा सहस्त्र नारी ब्रह्मचारी कैसा । निराहारी दुर्वासा नवल नव्हे ॥2॥ पंचभ्रतार द्रौपदी सती । करितां पितृशांती पुण्य धर्मा ॥3॥ दशरथा पातकें ब्रह्महत्ये ऐसीं । नवल त्याचे कुशीं जन्म
तुझा ॥4॥ मुनेश्वरा नाहीं दोष अनुमात्र । भांडवितां सुत्र वध होती
॥5॥ तुका म्हणे माझे दोष ते कायी । सरता तुझा पायीं जालों देवा ॥6॥
पाळणा
2477 जननिया बाळका रे
घातलें पाळणा । पंचतत्वी जडियेल्या वारतिया चहूं कोणा । अखंड जडियेल्या तया ढाळ
अंगणा । वैखरी धरूनि हातीं भाव दावी खेळणा ॥1॥ निजीं रे निजीं आतां । म्हणोनि
परिये दे माता । खेळतां कष्टलासी बाळा तूं रे नेणतां । निजीं रे निजीं आतां
॥ध्रु.॥ खेळतां बाहेरि रे मुला लोकांच्या सवें । बागुल काळतोंडा नाहीं नेतो तें
ठावें । खेळतां दुश्चित्ता रे देखोनि तें न्यावें । म्हणोनि
सांगें तुज शीघ्र वचन पाळावें ॥2॥
संचित मागें तुज शुद्ध होतें सांगाती । तेणें तुज वांचविलें वेरझारिया हातीं ।
आणीक नेली मागें काय जाणों तीं किती । आलासि येथवरि थोरपुण्यें बहुतीं ॥3॥ खेळतां शुक देवा तो रे लागला पाठीं । लपाला वरुषें बारा
तिये मातेचे पोटीं । रिघतां बाहेरि रे पळे घेऊनि कासोटी । ते चि परी जाली स्वामी
भेणें रिघें कपाटीं ॥4॥
खेळतां चक्रवर्ती जनका लागला धाक । पडिला अग्नीमाजी पाव जळत एक । भरलासे कांप
अंगीं सुख नाठवें दुःख । आप पर तें ही नाहीं देहभाव सकिळक ॥5॥ सिभ्रीया चक्रवर्ती कव पडिली अवचिती । धीट तो न भे तया
मास कापिलें हातीं । टाकिलें तयावरी खुणें गोविला अंतीं । पावला मायबाप हिरोन
घेतला हातीं ॥6॥
बांधलें अजामेळा वेश्यागणीका कैसी । मारिली हाक धाकें कळलें मायबापासी । घातली धांव नेटें
वेगीं पावला त्यासी । हिरोनि नेलीं दोघें आपणयां तीं पासी ॥7॥ धरूनी आठवू रे बाळा राहें निश्चळ । खेळतां दुश्चिता रे
नको जाऊं बरळ । टोंकताहे तुजलागीं दिवस लेखूनी काळ । मग नेदी आठवूं रे
नेत्रीं घालीं पडळ ॥8॥ ऐसी
तीं कृपावंतें बाळा मोहिलें चित्त । सुस्वरें कंठ गाय मधुर आणि संगीत । तेणें तें
चि चित्त राहे होऊनियां निवांत । पावती तुका म्हणे
नाहीं विश्वास ते घात ॥9॥ ॥1॥
2478 उभ्या बाजारांत कथा
। हे तों नावडे पंढरिनाथा ॥1॥ अवघें पोटासाटीं
ढोंग । तेथें कैंचा पांडुरंग ॥ध्रु.॥ लावी अनुसंधान । कांहीं देईल म्हणऊन ॥2॥ काय केलें रांडलेंका । तुला राजी नाहीं तुका ॥3॥
2479 असोत लोकांचे बोल
शिरावरी । माझी मज बरी विठाबाई ॥1॥ आपंगिलें मज आहे ते
कृपाळु । बहुत कनवाळु अंतरींची ॥ध्रु.॥ वेदशास्त्रें जिसी वर्णिती
पुराणें । तिचें मी पोसणें लडिवाळ ॥2॥ जिचें नाम कामधेनु कल्पतरू । तिचें मी लेंकरूं तुका म्हणे ॥3॥
2480 वाराणसी गया पाहिली
द्वारका । परी नये तुका पंढरीच्या ॥1॥ पंढरीसी नाहीं कोणा अभिमान । पायां पडे जन एकमेका ॥2॥ तुका म्हणे जाय एकवेळ पंढरी । तयाचिये घरीं यम न ये ॥3॥
2481 सांडुनियां सर्व
लौकिकाची लाज । आळवा यदुराज भक्तीभावें ॥1॥ पाहूनियां झाडें वरबडूनि पाला । खाऊनि विठ्ठला आळवावें
॥ध्रु.॥ वेंचूनियां चिंध्या भरूनियां धागा । गुंडाळूनि ढुंगा आळवावें ॥2॥ तुका म्हणे ऐसें मांडिल्या निर्वाण । तया नारायण
उपेक्षीना ॥3॥
2482 दहयांचिया अंगीं
निघे ताक लोणी । एका मोलें दोन्ही मागों नये ॥1॥ आकाशाचे पोटीं चंद्र तारांगणें । दोहींशी समान पाहों नये
॥ध्रु.॥ पृथ्वीचा पोटीं हिरा गारगोटी । दोहोंसी समसाटी करूं नये ॥2॥ तुका म्हणे तैसे संत आणि जन । दोहींसी समान भजूं नये ॥3॥
2483 तेरा दिवस जाले
निश्चक्र करितां । न पवसी अनंता मायबापा ॥1॥ पाषाणांची खोळ घेउनि बैसलासी । काय हृषीकेशी जालें तुज
॥ध्रु.॥ तुजवरी आतां प्राण मी तजीन । हत्या मी घालीन पांडुरंगा ॥2॥ फार विठाबाई धरिली तुझी आस । करीन जीवा नास पांडुरंगा ॥3॥ तुका म्हणे आतां मांडिलें निर्वाण । प्राण हा सांडीन तुजवरी ॥4॥
2484 लोक फार वाखा अमंगळ
जाला । त्याचा त्याग केला पांडुरंगा ॥1॥ विषयां वंचलों मीपणा मुकलों । शरण तुज आलों पांडुरंगा
॥ध्रु.॥ घर दार अवघीं तजिलीं नारायणा । जीवींच्या जीवना पांडुरंगा ॥2॥ तुका म्हणे पडिलों पुंडलिकापाशीं । धांव हृषीकेशी आलिंगीं मज
॥3॥
2485 इंद्रियांचीं
दिनें । आम्ही केलों नारायणें ॥1॥ म्हणऊनि ऐसें सोसीं । काय सांगों कोणांपाशी ॥ध्रु.॥ नाहीं
अंगीं बळ । त्याग करींसा सकळ ॥2॥ तुका म्हणे मोटें । प्रारब्ध होतें खोटें ॥3॥
2486 हातीं धरूं जावें ।
तेणें परतें चि व्हावें ॥1॥ ऐसा कां हो आला वांटा
। हीन भाग्याचा करंटा ॥ध्रु.॥ देव ना संसार । दोहीं ठायीं नाहीं थार ॥2॥ तुका म्हणे पीक । भूमि न दे न मिळे भीक ॥3॥
2487 मोलें घातलें रडाया
। नाहीं असुं आणि माया ॥1॥ तैसा भक्तीवाद
काय । रंगबेगडीचा न्याय ॥ध्रु.॥ वेठी धरिल्या दावी भाव । मागें पळायाचा पाव ॥2॥ काजव्याच्या ज्योती । तुका म्हणे न
लगे वाती ॥3॥
2488 तरि च जन्मा यावें
। दास विठ्ठलाचें व्हावें ॥1॥ नाहीं तरि काय थोडीं । श्वानशूकरें बापुडीं ॥ध्रु.॥ ज्याल्याचें तें फळ । अंगीं लागों नेदी
मळ ॥2॥ तुका म्हणे भले । ज्याच्या नावें मानवलें ॥3॥
॥ लळतें 9 ॥
2489 देव ते संत देव ते
संत । निमित्य त्या प्रतिमा ॥1॥ मी तों सांगतसें भावें । असो ठावें सकळां ॥ध्रु.॥ निराकारी ओस दिशा ।
येथें इच्छा पुरतसे ॥2॥ तुका म्हणे
रोकडें केणें । सेवितां येणें पोट धाय ॥3॥
2490 न कळे माव मुनि
मागे एकी अंतुरी । साठी संवत्सरां जन्म तया उदरीं ॥1॥ कैसा आकळे गे माये चपळ वो । त्रिभुवनव्यापक सकळ वो ॥ध्रु.॥ हनुमंता भेटी गर्व
हरिला दोहींचा । गरुडा विटंबना रूपा सत्यभामेच्या ॥2॥ द्रौपदीचा भेद पुरविला समयीं । ॠषि फळवनीं देंठीं लावितां
ठायीं ॥3॥ अर्जुनाच्या रथीं कपि स्तंभीं ठेविला । दोहीं पैज तेथें
गर्व हरी दादुला ॥4॥ भावभक्ती सत्वगुण
जाला दुर्जना । तुका म्हणे सकळां छंदें खेळे आपण ॥5॥
2491 उदारा कृपाळा अंगा
देवांच्या देवा । तुजसवें पण आतां आमुचा दावा ॥1॥ कैसा जासी सांग आतां मजपासुनी । केलें वाताहात दिले संसारा
पाणी ॥ध्रु.॥ अवघीं आवरूनि तुझे लाविलीं पाठीं । आतां त्या विसर
सोहंकोहंच्या गोष्टी ॥2॥ तुका म्हणे
आतां चरणीं घातली मिठी । पडिली ते पडो तुम्हा आम्हांसी
तुटी ॥3॥
2492 जाली होती काया ।
बहु मळीन देवराया ॥1॥ तुमच्या उजळली
नामें । चित्त प्रक्षाळिलें प्रेमें ॥ध्रु.॥ अनुतापें झाला झाडा । प्रारब्धाचा
केला तोडा ॥2॥ तुका म्हणे देह
पायीं । ठेवूनि झालों उतराई ॥3॥
2493 आजि आनंदु रे एकी
परमानंदु रे । जया श्रुति नेति नेति म्हणती गोविंदु रे ॥1॥ विठोबाचीं वेडीं आम्हां आनंदु सदा । गाऊं नाचों
वाऊं टाळी रंजवूं गोविंदा ॥ध्रु.॥ सदा सन सांत आम्हां नित्य दिवाळी । आनंदें निर्भर आमचा कैवारी बळी ॥2॥ तुका म्हणे नाहीं जन्ममरणांचा धाक । संत सनकादिक तें आमचें कवतुक ॥3॥
2494 प्राणियां एक
बीजमंत्र उच्चारीं । प्रतिदिनीं रामकृष्ण म्हण कां मुरारि ॥1॥ हें चि साधन रे तुज सर्व सिद्धींचे । नाम उच्चारीं पां
गोपाळाचें वाचे ॥ध्रु.॥ उपास पारणें न लगे वनसेवन । न लगे धूम्रपान
पंचाअग्नतापन ॥2॥ फुकाचें सुखाचें
कांहीं न वेचें भांडार । कोटी यज्ञा परिस तुका म्हणे हें सार ॥3॥
2495 विठ्ठल कीर्तनाचे
अंतीं । जय जय हरी जे म्हणती॥1॥ तें चि सुकृताचें फळ । वाचा रामनामें निखळ ॥ध्रु.॥ बैसोनि हरिकथेसी ।
होय सावध चित्तासी ॥2॥ तुका म्हणे
त्याचा जन्म । सुफळ जाला भवक्रम ॥3॥
2496 न चलवे पंथ वेच
नसतां पालवीं । शरीर विटंबिलें वाटे भीक मागावी ॥1॥ न करीं रे तैसें आपआपणां । नित्य राम राम तुमम्ही सकळ म्हणा
॥ध्रु.॥ राम म्हणवितां रांडा पोरें निरविशी । पडसी यमा हांतीं जाचविती चौर्यांशी ॥2॥ मुखीं नाहीं राम तो ही आत्महत्यारा । तुका म्हणे लाज
नाहीं तया गंव्हारा ॥3॥
2497 थडियेसी निघतां
पाषाणांच्या सांगडी । बुडतां मध्यभागीं तेथें कोण घाली उडी ॥1॥ न करी रे तैसें आपआपणा । पतंग जाय वांयां जीवें ज्योती
घालूनियां ॥ध्रु.॥ सावधपणें सोमवल वाटी भरोनियां प्याला । मरणा अंतीं वैद्य
बोलावितो गहिला ॥2॥ तुका म्हणे
करीं ठायींचा चि विचार । जंवें नाहीं पातला यमाचा किंकर ॥3॥
2498 द्या जी माझा
विचारोनियां विभाग । न खंडे हा लाग आहाचपणें ॥1॥ किती नेणों तुम्हां साहाते कटकट । आम्ही च वाईट निवडलों ते
॥ध्रु.॥ करवितां कल्हें जिवाचियेसाटीं । हे तुम्हां
वोखटीं ढाळ देवा ॥2॥ तुका म्हणे धीर
कारण आपुला । तुम्हीं तों विठ्ठला मायातीत ॥3॥
2499 आमुचे ठाउके तुम्हां
गर्भवास । बळिवंत दोष केले भोग ॥1॥ काय हा सांगावा नसतां नवलावो । मैंदपणें भाव भुलवणेचा
॥ध्रु.॥ एका पळवूनि एका पाठी लावा । कवतुक देवा पाहावया ॥2॥ तुका म्हणे ज्याणें असें चेतविलें । त्याच्यानें उगळें कैसें नव्हे
॥3॥
2500 निर्दयासी
तुम्ही करितां दंडण । तुमचें गार्हाणें
कोठें द्यावें ॥1॥ भाकितों करुणा ऐकती
कान ।उगलें चि मौन्य धरिलें ऐसें ॥ध्रु.॥ दीनपणें पाहें पाय भिडावोनि । मंजुळा
वचनीं विनवीतसें ॥2॥ तुका
म्हणे
गांठी मनाची उकला । काय जी विठ्ठला पाहातसां ॥3॥
--: संकलन संतचरणरज श्री शाहू संभाजी भारती :--
कोणत्याही टिप्पण्या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
धन्यावाद ! लवकरच आपले समाधान होईल.