तुकारामगाथा ४३०१ - ४४००
4301 मुसळाचें धनु नव्हे हो सर्वथा । पाषाण पिळितां रस कैंचा ॥1॥ वांझे
बाळा जैसें दुध नाहीं स्तनीं । गारा त्या अधणीं न सिजती ॥ध्रु.॥ नवखंड पृथ्वी पिके मृगजळें । डोंगर भेटे बळें असमानासी ॥2॥ नैश्वर ब्रह्म तेव्हां होय ब्रह्म । तुका म्हणे श्रम करुनी काय ॥3॥
4302 धन्या आतां काय करूं । माझें तान्हुलें लेकरूं ॥1॥ धन्या
अवचित मरण आलें । मज कोणासी निरविलें ॥ध्रु.॥ माझें दारवंड नका पाडूं । त्याचे हात पाय तोडूं ॥2॥ एके हातीं धरली दाढी । घे कुर्‍हाडी दुजे हातीं ॥3॥ येरी
घाव घालूं पाहे । तंव तो उठोनि उभा राहे ॥4॥ तुका
म्हणे अवघीं चोरें । सेकी रामनाम सोइरें ॥5॥
4303 निरंजनीं आम्हीं
बांधियेलें घर । निराकारीं निरंतर राहिलों आम्ही ॥1॥ निराभासीं
पूर्ण जालों समरस । खंड ऐक्यास पावलों आह्मी ॥2॥ तुका
म्हणे आतां नाहीं अहंकार । जालों तदाकार नित्य शुद्ध ॥3॥
4304 पांडुरंगें सत्य केला अनुग्रह । निरसोनि संदेह बुद्धिभेद ॥1॥ जीवशिवा सेज रचिली आनंदें । औठावे पदीं आरोहण ॥2॥ निजीं
निजरूपीं निजविला तुका । अनुहाते बाळका हलरु गाती ॥3॥
4305 नाना मतांतरें शब्दाची वित्पत्ति । पाठांतरें होती वाचाळ ते ॥1॥ माझ्या विठोबाचें वर्म आहे दुरी । कैंची तेथें उरी देहभावा
॥ध्रु.॥ यज्ञयाग जप तप अनुष्ठान । राहे ध्येय ध्यान आलीकडे ॥2॥ तुका म्हणे होय
उपरति चित्ता । अंगीं सप्रेमता येणें लागें ॥3॥
4306 नाहीं शब्दाधीन वर्म आहे दुरी । नव्हे तंत्रीं मंत्रीं
अनुभव तो ॥1॥ हर्षामर्षे अंगीं आदळती लाटा । कामक्रोधें तटा सांडियेलें ॥ध्रु.॥ न सरे ते भक्ती विठोबाचे पायीं । उपरति नाहीं जेथें चित्ता ॥2॥ तुका म्हणे सुख
देहनिरसनें । चिंतनें चिंतन तद्रूपता ॥3॥
4307 शोधूनि अन्वय वंश वंशावळी । परस्परा कुळीं उच्चारण ॥1॥ म्हणविलें मागें पुढें चाले कैसें । केला सामरस्यें अभिषेक
॥ध्रु.॥ एकछत्र झळके उन्मनी निशाणी । अनुहाताच्या
ध्वनी गगन गर्जे ॥2॥ तुकया
स्वामी स्थापी निजपदीं दासा । करूनि उल्हासा सप्रेमता ॥3॥
4308 प्रवृत्तिनिवृत्तीचे
आटूनियां भाग । उतरिलें चांग रसायण ॥1॥ ज्ञानाग्निहुताशीं
कडशिले वोजा । आत्मसिद्धिकाजा लागूनियां ॥ध्रु.॥ ब्रह्मीं ब्रह्मरस शीघ्र जाला पाक । घेतला रुचक
प्रतीतीमुखें ॥2॥ स्वानुभवें अंगीं जाला समरस । साधनी निजध्यास
ग्रासोग्रासीं ॥3॥ अरोग्यता
तुका पावला अष्टांगीं । मिरविला रंगीं निजात्मरंगें ॥4॥
4309 काय बा करिशी सोवळें ओवळें । मन नाहीं निर्मळ वाउगें चि ॥1॥ काय बा करीसी पुस्तकांची मोट । घोकितां हृदयस्फोट हाता नये
॥ध्रु.॥ काय बा करीसी टाळ आणि मृदंग । जेथें पांडुरंग
रंगला नाहीं ॥2॥ काय बा करीसी ज्ञानाचिया गोष्टी । करणी नाहीं पोटीं बोलण्याची ॥3॥ काय बा करीसी दंभलौकिकातें । हित नाहीं मातें तुका म्हणे ॥4॥
4310 स्वामी तूं ही कैसा न पडसी डोळां । सुंदर सांवळा घवघवीत ॥1॥ चतुर्भुज माळा रुळे एकावळी । कस्तुरी निडळीं रेखिलीसे
॥ध्रु.॥ शंख चक्रा गदा रुळे वैजयंती । कुंडलें तळपती
श्रवणीं दोन्ही ॥2॥ तुका
म्हणे स्वामी आतां दावीं पाय । पांडुरंग माय कृपावंते ॥3॥
4311 आणीक कोणापुढें वासूं मुख सांग । कीं माझें अंतरंग कोण जाणे
॥1॥ पाहें तुजकडे येऊनि जाऊनी । पांडुरंगा मनीं विचारावें
॥ध्रु.॥ भय चिंता अवघे उद्योग सांडिले । आठवुनी
पाउलें असें तुझीं ॥2॥ नका
विसरूं मज वैकुंठनायका । विनवितो तुका बंदीजन ॥3॥
4312 सद् गुरूचे चरणीं
ठेविला मस्तक । देउनियां हस्तक उठविलें ॥1॥ उठविलें
मज देऊनियां प्रेम । भावार्थे सप्रेमे
नमस्कारीं ॥2॥ नमस्कारीं
त्याला सद्गुरुरायाला । तुका म्हणे बोला नाम वाचें ॥3॥
4313 सद् गुरूने मज
आशीर्वाद दिला । हरुष भरला हृदयीं माझे ॥1॥ हृदयींचा
भाव कळला गुरूसी । आनंद उल्हासीं बोले मज ॥2॥ बोले मज गुरू कृपा तो करूनि । तुका म्हणे मनीं आनंदलों ॥3॥
4314 आनंदाचा कंद गाइयेला गीतीं । पाहियेला चित्तीं देवराव ॥1॥ देवराव तो ही आहे निश्चयेसीं । अखंड नामासी बोलवितो ॥2॥ बोलवितो मज कृपा तो करूनि । तुका म्हणे मनीं धरा भाव ॥3॥
4315 सातादिवसांचा जरी जाला उपवासी । तरीं कीर्तनासी टाकुं नये ॥1॥ फुटो हा मस्तक तुटो हें शरीर । नामाचा गजर सोडूं नये
॥ध्रु.॥ शरीराचे होत दोनी ते ही भाग । परि
कीर्त्तनाचा रंग सोडों नये ॥2॥ तुका
म्हणे ऐसा नामीं ज्या निर्धार । तेथें निरंतर देव असे ॥3॥
4316 चला आळंदीला जाऊं । ज्ञानदेवा डोळां पाहूं ॥1॥ होतिल
संताचिया भेटी । सुखाचिया सांगों गोष्टी ॥ध्रु.॥ ज्ञानेश्वर ज्ञानेश्वर ।
मुखीं म्हणतां चुकती फेर ॥2॥ तुम्हां जन्म
नाहीं एक । तुका म्हणे माझी भाक ॥3॥
4317 चरणीं नमन सद् गुरुच्या
पूर्ण । नित्य हरिगुण गाऊं सदा ॥1॥ गोवर्धन
जेणें नखीं हो धरिला । काळिया नाथिला
महाबळी ॥ध्रु.॥ ऐसे हरिगुण गातो वाचेवरि । पतितासी तारी जनार्दन ॥2॥ तुका
म्हणे हें चि सज्जना जीवन । वाचेसी स्मरण गोविंदाचें ॥3॥
4318 सद् गुरुवांचूनि
प्रेतरूप वाणी । बोलती पुराणीं व्यासॠषि ॥1॥ म्हणोनि तयाचें पाहूं नये तोंड । निगुरा अखंड सुतकाळा ॥ध्रु.॥ कोणे परी तया नव्हे चि सुटका । देह त्याचा लटिका जाणा तुम्ही ॥2॥ तुका
म्हणे ऐसीं बोलती पुराणें । संतांचीं वचनें मागिलां हो ॥3॥
4319 डिवेना डसेना बुझेना निर्मळ । परि अमंगळ स्वीकारीना ॥1॥ परंतु
गर्धब अपवित्र जाणा । पर्वकाळीं दाना देऊं नये ॥ध्रु.॥ डिवी लात्री बुजे बहु नेदी दुध । मुखीं नाहीं शुद्ध विष्ठा
खाय ॥2॥ परंतु ते गाय पवित्र हो जाणा । पर्वकाळीं दाना देऊजेते ॥3॥ ब्राह्मणें
ब्राह्मणा सद् गुरु करावा । परि न करावा शूद्रादिक ॥4॥ तुका म्हणे देवें
सांगितली सोय । म्हणोनि त्याचे पाय धरिले जीवें ॥5॥
4320 संसारींचें ओझें वाहता वाहाविता । तुजविण अनंता नाहीं कोणी
॥1॥ गीतेमाजी शब्द दुंदुभीचा गाजे । योगक्षेमकाज करणें त्याचें
॥ध्रु.॥ चतुर्भुजा करीं वारू शृंगारावे । सारथ्य
करावें अर्जुनाचें ॥2॥ श्वपच
अंत्यज भक्तीस्नेहें जाला । अचळपदीं केला ध्रुव तुका ॥3॥
4321 कवणदिस येइल कैसा । न कळे संपत्तीचा भरंवसा ॥1॥ चौदा
चौकडिया लंकापति । त्याची कोण जाली गती ॥ध्रु.॥ लंकेसारिखें भुवन । त्याचें त्यासी पारखें जाण ॥2॥ तेहतीस कोटि बांदवडी । राज्य जातां न लगे घडी ॥3॥ ऐसे अहंतेनें नाडिले । तुका म्हणे वांयां गेले ॥4॥
4322 लटिका प्रपंच वांजेची संतति । तत्वज्ञा हे भ्रांति बाधूं नेणे ॥1॥ सूर्यबिंबीं
काय अंधार रिघेल । मृगजळें तिंबेल नभ काइ
॥ध्रु.॥ तैसा दृश्यभास नाडळे चि डोळा । प्रकाशसोहळा
भोगीतसे ॥2॥ भोग भोग्य भोक्ता नाडळे चि कांहीं । चैतन्यविग्रहीं पूर्णकाम ॥3॥ तुका ब्रह्मानंदीं आहे तुकाब्रह्म । प्रपंचाचें बंड न देखे डोळां ॥4॥
4323 न म्हणे वो आम्ही आपुलेनि चित्तीं । निःशेष अतिप्रीति विषयीं तो ॥1॥ खोटा तो विटाळ । म्हणोनि गाबाळ सांडियेले ॥ध्रु.॥ भांग तमाखूचा चित्ताचा आदर
। कोरडें उत्तर चाटावें तें ॥2॥ तुका
म्हणे आम्ही नव्हों
फजितखोर । तुटीचा व्यापार करावया ॥3॥
4324 अनाथाचा नाथ पतितपावन । दीनाचें रक्षण करीतसे ॥1॥ ऐसें
जाणोनियां नामीं विश्वासलों । भीमातिरा आलों धांवत चि ॥ध्रु.॥ स्नान हें करितां त्रिताप निवाले । महाद्वारा आलें मन माझें
॥2॥ तेथें अनुमात्र रीग नव्हे याचा । परतलों साचा तेथूनियां ॥3॥ पुंडलिकापाशीं येऊनि पुसिलें । चिन्मय दाटलें जनार्दन ॥4॥ तुका
म्हणे आतां दुजा देव नाहीं । बाप तरी आई तो चि विठो ॥5॥
4325 ढालतलवारे गुंतले हे कर । म्हणे जुंझणार कैसा जुंझे ॥1॥ पेटी
पडदळे सिले टोप ओझें । हें तों जालें दुजें मरणमूळ ॥ध्रु.॥ बैसविलें मला येणें अश्वावरी । धावूं पळूं तरी कैसा आतां ॥2॥ असोनि उपाय म्हणे हे
अपाय । म्हणे हायहाय काय करूं ॥3॥ तुका म्हणे हा तों
स्वयें परब्रह्म । मूर्ख नेणे वर्म संतचरण ॥4॥
4326 किडा अन्नाचें मानुस । त्याचा म्हणविल्या दास ॥1॥ तें ही त्यासी उपेक्षीना । बोल आपुला सांडीना ॥ध्रु.॥ तो तूं नराचा नरेंद्र । तुजपासूनि इंद्र चंद्र ॥2॥ तुका म्हणे
विश्वंभर । तुज वर्णी फणीवर ॥3॥
4327 कोटिजन्म पुण्यसाधन साधिलें । तेणें हाता आलें हरिदास्य ॥1॥ रात्रीं दिवस ध्यान हरीचें भजन । कायावाचामन भगवंतीं
॥ध्रु.॥ ऐसिया प्रेमळा म्हणताती वेडा । संसार रोकडा बुडविला ॥2॥ एकवीस कुळें जेणें उद्धरिलीं । हे तों न कळे खोली भाग्यमंदा
॥3॥ तुका म्हणे त्याची
पायधुळी मिळे । भवभय पळे वंदितां चि ॥4॥
4328 उपजला प्राणी न राहे संसारीं । बैसला सेजारी काळ उसां ॥1॥ पाहा तो उंदीर घेउनि जाय बोका । तैसा काळ लोका नेत असे
॥ध्रु.॥ खाटिकाचे घरीं अजापुत्र पाहें । कसाबाची गाय
वांचे कैसी ॥2॥ तुका म्हणे कांहीं करा काढाकाढी । जाती ऐसी घडी पुन्हा नये ॥3॥
4329 पंढरीस जाऊं म्हणती । यम
थोर चिंता करि ती ॥1॥ या
रे नाचों ब्रह्मानंदें । विठ्ठलनामाचिया छंदें ॥ध्रु.॥ धरिली पंढरीची वाट । पापें रिगालीं कपाट ॥2॥ केलें
भीमरेचें स्नान । यमपुरी पडिले खान ॥3॥ दुरोनि
देखिली पंढरी । पापें गेलीं दुरच्यादुरी ॥4॥ दुरोनि
देखिलें राउळ । हरुषें नाचती गोपाळ ॥5॥ तुका
म्हणे नाहीं जाणें । अखंड पंढरिराहणें ॥6॥
4330 पय दधि घृत आणि नवनीत । तैसें दृश्यजात एकपणें ॥1॥ कनकाचे पाहीं अलंकार केले । कनकत्वा आले एकपणें ॥ध्रु.॥ मृत्तिकेचे घट
जाले नानापरी । मृत्तिका अवधारीं एकपणें ॥2॥ तुका म्हणे एक एक ते
अनेक । अनेकत्वीं एक एकपणा ॥3॥
4331 पंधरा दिवसांमाजी साक्षात्कार जाला । विठोबा भेटला निराकार
॥1॥ भांबगिरिपाठारीं विस्त जाण केली । वृत्ति थिरावली परब्रह्मीं ॥ध्रु.॥ निर्वाण जाणोनि आसन घातलें । ध्यान आरंभिलें देवाजीचें ॥2॥ सर्प विंचू व्याघ्र आंगासी झोंबले । पीडूं जे लागले सकिळक ॥3॥ दीपकीं कर्पूर कैसा तो विराला । तैसा देह जाला तुका म्हणे ॥4॥
4332 अज्ञान हा देह स्वरूपीं मीनला । सर्व वोसावला
देहपात ॥1॥ ज्ञानस्वरूपाची सांगड मिळाली । अंतरीं पाहिली ज्ञानज्योती ॥2॥ तुका
म्हणे चित्त स्वरूपीं राहिलें । देह विसावलें तुझ्या पायीं ॥3॥
4333 दामाजीपंताची रसद गुदरली । लज्जा सांभाळिली देवरायें ॥1॥ तयाचें
चरित्र परिसा हो सादरें । करितों नमस्कार संतजना ॥ध्रु.॥ मंगळवेढा असे विस्त कुटुंबेंसी । व्यापारी सर्वांसी मान्य
सदा ॥2॥ कर्म काय करी ठाणाचा हवाला । तों कांहीं पडला कठिण काळ ॥3॥ धान्याचीं भांडारें होतीं तीं फोडिलीं । पंढरी रक्षिली दुष्काळांत ॥4॥ दुबळें
अनाथ तें हि वांचविलें । राष्टधांत ते जाली कीर्ती मोठी ॥5॥ मुजुम
करीत होता कानडा ब्राह्मण । फिर्याद लिहून पाठविली ॥6॥ अविंदाचें राज्य बेदरीं असतां । कागद पाहतां तलब केली ॥7 ॥ दामाजीपंतासी धरोनि चालविलें । इकडे या विठ्ठलें माव केली ॥8॥ विकते धारणे सवाईचें
मोल । धान्याचें सकळ द्रव्य केलें ॥9॥ दामाजीपंताच्या
नांवें अर्जदास्त । लिहून खलेती मुद्रा केली ॥10॥ विठो
पाडेवार भक्तां साह्य जाला । वेदरासी गेला रायापासीं ॥11॥ जोहार
मायबाप पुसती कोठील । तंव तो म्हणे स्थळ
मंगळवेढें ॥12॥ दामाजीपंतांनीं रसद पाठविली । खलेती ओतिली
अर्जदास्त ॥13॥ देखोनियां राजा संतोष पावला । म्हणे व्यर्थ त्याला तलब केली ॥14॥ काय
तुझें नांव पुसती यंत्रधारी । तो म्हणे बेगारी
विठा कां जी ॥15॥ पावल्याचा
जाब द्यावा मायबाप । करोनि घेतों माप म्हणती ते ॥16॥ पावल्याचा
जाब दिधला लिहून । तसरीफ देऊन पाठविला ॥17॥ छत्री
घोडा शिबिका आभरणांसहित । दिला सवें दूत पाठवूनि ॥18॥ वाटे
चुकामुक जाली याची त्यांची । ते आले तैसे चि मंगळवेढा ॥19॥ दामाजीपंतासी
बेदरासी नेलें । राजा म्हणे जालें कवतुक ॥20॥ काल गेला विठा बेगारी देऊन । तसरीफ देऊन जाब दिला ॥21॥ काय तुमचें काज बोला जी सत्वर । बोलाजी निर्धार वचनाचा ॥22॥ कैंचा
विठा कोण पाठविला कधीं । काढोनियां आधीं जाब दिला ॥23॥ पहातां
चि जाब हृदय फुटलें । नयन निडारले राजा देखे ॥24॥ सावळें
सकुमार रूप मनोहर । माथां तेणें भार वाहियेला ॥25॥ दामाजीपंतासी
रायें सन्मानिलें । तो म्हणे आपुलें कर्म नव्हे ॥26॥ आतां तुमची सेवा पुरे जी स्वामिया । शिणविलें सखया विठोबासी ॥27॥ निरोप
घेऊनि आला स्वस्थळासी । उदास सर्वासीं होता जाला ॥28॥ दामाजीपंतांनीं
सेविली पंढरी । ऐसा त्याचा हरि निकटवृत्ति ॥29॥ तुका ह्मणे विठो अनाथ कैवारी । नुपेक्षी हा हरि दासालागीं ॥30॥
4334 पहिली माझी ओवी ओवीन जगत्र । गाईन पवित्र पांडुरंग ॥1॥ दुसरी
माझी ओवी दुजें नाहीं कोठें । जनीं वनीं भेटे पांडुरंग ॥ध्रु.॥ तिसरी माझी ओवी तिळा नाहीं ठाव । अवघा चि देव जनीं वनीं ॥2॥ चवथी माझी ओवी वैरिलें दळण । गाईन निधान पांडुरंग ॥3॥ पांचवी
माझी ओवी ते माझिया माहेरा । गाईन निरंतरा पांडुरंगा ॥4॥ साहावी माझी ओवी साहा ही आटले । गुरूमूर्त्त भेटले पांडुरंग ॥5॥ सातवी माझी ओवी आठवे वेळोवेळां । बैसलासे डोळां पांडुरंग ॥6॥ आठवी
माझी ओवी आठावीस योग । उभा चंद्रभागे पांडुरंग ॥7॥ नववी माझी ओवी सरलें दळण । चुकलें मरण संसारीचें ॥8॥ दाहावी
माझी ओवी दाहा अवतारा । न यावें संसारा तुका म्हणे ॥9॥
4335 धरोनियां फरश करी । भक्तजनाचीं विघ्नें वारी ॥1॥ ऐसा गजानन महाराजा । त्याचें चरणीं हालो लागो माझा ॥ध्रु.॥ सेंदुर शमी बहुप्रिय ज्याला
। तुरा दुर्वांचा शोभला ॥2॥ उंदिर
असे जयाचें वहन । माथां जडितमुगुट पूर्ण ॥3॥ नागयज्ञोपवीत रुळे । शुभ्र वस्त्र शोभित साजिरें ॥4॥ भावमोदक हराभरी । तुका भावें हे पूजा करी ॥5॥
4336 नाम आहे जयापाशीं । जेथें राहे तेथें चि काशी ॥1॥ ऐसा
नामाचा महिमा । जाणे वाल्मीक शंकर उमा ॥ध्रु.॥ नाम प्रल्हादबाळ ।
जाणे पापी आजामेळ ॥2॥ नाम
जाणे तो नारद । नामें ध्रुवा अक्षय पद ॥3॥ नाम
गणिकेतें तारी । पशु गजेंद्र उद्धारी ॥4॥ नाम जाणे हणुमंत । जाणताति महासंत ॥5॥ नाम जाणे शुकमूर्ती । जाणे
राजा परिक्षिती ॥6॥ नाम
जाणे तुका । नाहीं संसाराचा धोका ॥7॥
4337 बहुतां जन्मां अंतीं जन्मलासी नरा । देव तूं सोइरा करीं
आतां ॥1॥ करीं आतां बापा स्वहिताचा स्वार्थ । अनर्थाचा अर्थ सांडीं
आतां ॥ध्रु.॥ सांडि आतां कुडी कल्पनेची वाट । मार्ग आहे
नीट पंढरीचा ॥2॥ पंढरीस जावें सर्व सुख घ्यावें । रूप तें
पाहावें विटेवरि ॥3॥ विटेवरि
नीट आनंदाचा कंद । तुका नाचे छंद नामघोषें ॥4॥
4338 किती सांगों तरि नाइकति बटकीचे । पुढें सिंदळीचे रडतील ॥1॥ नका नका करूं रांडेची संगती । नेवोनी अधोपाती घालिल यम ॥2॥ तुका म्हणे जरी
देवीं नाहीं चाड । हाणोनि थोबाड फोडिल यम ॥3॥
4339 उधानु काटीवरि चोपडुची आस । नवरा राजस मिरवतसे ॥1॥ जिव्हाळ्याचा काठी
उबाळ्याच्या मोटा । नवरा चोहटा मिरवतसे ॥ध्रु.॥ तुळसीची माळ नवरीचे कंठीं । नोवरा वैकुंठीं वाट पाहे ॥2॥ तुका म्हणे ऐसी
नोवर्‍याची कथा । परमार्थ वृथा बुडविला ॥3॥
4340 न कळे महिमा वेद मोनावले । जेथें पांगुळले मनपवन ॥1॥ चंद्र सूर्य ज्याचें तेज वागविती । तेथें माझी मती कोणीकडे
॥ध्रु.॥ काय म्यां वाणावें तुझ्या थोरपणा । सहस्रवदना
वर्णवेना ॥2॥ तुका म्हणे आम्ही बाळ तूं माउली । कृपेची साउली करीं देवा ॥3॥
4341 संतचरणरज लागतां सहज । वासनेचें बीज जळोन जाय ॥1॥ मग रामनामीं उपजे आवडी । सुख घडोघडी वाढों लागे ॥ध्रु.॥ कंठीं प्रेम दाटे नयनीं नीर लोटे । हृदयीं प्रगटे रामरूप ॥2॥ तुका
म्हणे साधन सुलभ गोमटें । परि उपतिष्ठे पूर्वपुण्यें ॥3॥
4342 विधवेसि एक सुत । अहर्णिशीं तेथें चित्त ॥1॥ तैसा
तूं मज एकला । नको मोकलूं विठ्ठला ॥ध्रु.॥ सुपुत्रालागीं
बाप । अवघे तेथें चि संकल्प ॥2॥ तुका
म्हणे चित्तीं । पतिव्रते जैसा पति ॥3॥
4343 म्हणे विठ्ठल पाषाण । त्याच्या तोंडावरि वाहाण ॥1॥ नको
नको दर्शन त्याचें । गलितकुष्ट भरो वाचे ॥ध्रु.॥ शाळिग्रामासि म्हणे धोंडा । कोड पडो त्याच्या तोंडा ॥2॥ भावी सद् गुरु मनुष्य ।
त्याचें खंडो का आयुष्य ॥3॥ हरिभक्ताच्या करी चेष्टा । त्याचे तोंडीं पडो विष्ठा ॥4॥ तुका म्हणे किती
ऐकों । कोठवरी मर्यादा राखों ॥5॥
4344 स्वर्गाचे अमर इच्छिताति देवा । मृत्युलोकीं व्हावा जन्म आम्हां ॥1॥ नारायणनामें
होऊं जिवनमुक्त ।
किर्त्तनीं अनंत गाऊं गीती ॥ध्रु.॥ वैकुंठींचे जन सदा
चिंतिताति । कइं येथें येती हरिचे दास ॥2॥ यमधर्म
वाट पाहे निरंतर । जोडोनियां कर तिष्ठतसे ॥3॥ तुका
म्हणे पावावया पैल पार । नामंत्र सार भाविकासि ॥4॥
4345 व्यापक हा विश्वंभर । चराचर याचेनी ॥1॥ पंढरिराव विटेवरि । त्याचींच धरीं पाउलें ॥ध्रु.॥ अवघियांचा हा चि ठाव । देवोदेवीं सकळ ॥2॥ तुका म्हणें न
करीं सोस । भेदें दोष उफराटे ॥3॥
4346 पसरोनि मुखें । कैसे धालों बा हारीखें ॥1॥ ब्रह्मादिका दुर्लभ वांटा । आम्हां फावला राणटां ॥ध्रु.॥ गोड लागे काय तरि ।
कृपावंत जाला हरि ॥2॥ उडती
थेंबुटें । अमृताहुनि गोमटें ॥3॥ गोडाहुनि
गोड । जिव्हा नाचे वाटे कोड ॥4॥ खुणावुनि
तुका । दावी वर्म बोलों नका ॥5॥
4347 आमुचि मिरास पंढरी । आमुचें घर भीमातिरीं ॥1॥ पांडुरंग आमुचा पिता । रकुमाबाई आमुचि माता ॥ध्रु.॥ भाव
पुंडलीक मुनि । चंद्रभागा आमुची बहिणी ॥2॥ तुका
जुन्हाट मिराशी । ठाव दिला पायांपाशीं ॥3॥
4348 गंगा गेली सिंधुपाशीं । जरी तो ठाव नेदी तिशी ॥1॥ तिणें
जावें कवण्या ठाया । मज सांगा पंढरिराया ॥ध्रु.॥ जळ क्षोभलें जलचरां । माता बाळा नेदी थारा ॥2॥ तुका म्हणे आलों
शरण । देवा त्वां कां धरिलें मौन्य ॥3॥
4349 बैसो आतां मनीं । आले तैसें चि वदनीं ॥1॥ मग अवघें चि गोड । पुरे सकळ हि कोड ॥ध्रु.॥ बाहेरील भाव । तैसा अंतरीं हि वाव ॥2॥ तुका म्हणे मणि ।
शोभा दाखवी कोंदणीं ॥3॥
4350 वेठी ऐसा भाव । न करी अहाच उपाव ॥1॥ रूप डसवी न जिवा । अवघा ये च ठायीं हेवा ॥ध्रु.॥ कृपणाचेपरि । लेखा पळनिमिषेवरि ॥2॥ तुका म्हणे आस ।
संनिध चि जगदीशा ॥3॥
4351 सर्वसुखा अधिकारी । मुखें उच्चारी हरिनाम ॥1॥ सर्वांगें तो सर्वोत्तम ।
मुखीं नाम हरीचें ॥ध्रु.॥ ऐशी उभारिली बाहे । वेदीं पाहें पुराणीं ॥2॥ तुका
म्हणे येथें कांही । संदेह नाहीं भरवसा ॥3॥
4352 जो का निर्गुण निराकार । तेथें धरियेले अवतार ॥1॥ निर्गुण
होता तो सगुणासि आला । भक्तीसाटीं प्रगटला ॥ध्रु.॥ जो का त्रिभुवनचाळक । तो हा नंदाचा बाळक ॥2॥ सोडविलें वसुदेवदेवकीसि । अवतार धरिला तिचे कुशी ॥3॥ मारियेला कंसराणा । राज्यीं स्थापिलें उग्रसेना ॥4॥ तुका म्हणे
देवादिदेव । तो हा उभा पंढरिराव ॥5॥
4353 जुनाट हें धन अंत नाहीं पार । खात आले फार सरलें नाहीं ॥1॥ नारद हा मुनि शुक सनकादिक । उरलें आमुप तुम्हां आम्हां ॥ध्रु.॥ येथूनियां धना खाती बहु जन । वाल गुंज उणें जालें नाहीं ॥2॥ तुका म्हणे धना
अंत नाहीं पार । कुंटित चार वाचा तेथें ॥3॥
4354 कोडियाचें गोरेपण । तैसें अहंकारीज्ञान ॥1॥ त्यासि
अंतरीं रिझे कोण । जवळी जातां चिळसवाण ॥ध्रु.॥ प्रेतदेह गौरविलें ।
तैसें विटंबवाणें जालें ॥2॥ तुका
म्हणे खाणें विष्ठा । तैशा देहबुद्धिचेष्टा ॥3॥
4355 पाया जाला नारू । तेथें बांधला कापूरु । तेथें बिबव्याचें काम । अधमासि तों अधम ॥1॥ रुसला गुलाम । धणी करीतो सलाम । तेथें चाकराचें काम । अधमासि तों अधम ॥ध्रु.॥ रुसली घरची दासी । धणी समजावी तियेसि । तेथें बटकीचें काम ।
अधमासि तों अधम ॥2॥ देव्हार्‍यावरि विंचू आला । देवपूजा नावडे त्याला । तेथें पैजारेचें काम । अधमासि तों अधम ॥3॥ तुका म्हणे जाती ।
जातीसाटीं खाती माती ॥4॥
4356 ब्राह्मणा न कळे आपुलें तें वर्म । गंवसे परब्रह्म नामें
एका ॥1॥ लहानथोरासि करितों प्रार्थना । दृढ नारायणा मनीं धरा ॥ध्रु.॥ सर्वांप्रति माझी हे चि
असे विनंती । आठवा श्रीपती मनामाजी ॥2॥ केशव
नारायण करितां आचमन । ते चि संध्या स्नान कर्म क्रिया ॥3॥ नामें करा नित्य भजन भोजन । ब्रह्मकर्म ध्यान याचे पायीं ॥4॥ तुका म्हणे हें चि
निर्वाणींचें शस्त्र । म्हणोनि सर्वत्र स्मरा वेगीं ॥5॥
4357 नरदेह वांयां जाय । सेवीं सद् गुरुचे पाय ॥1॥ सांडोनियां
अहंभाव । धरीं भक्ती पूजीं देव ॥ध्रु.॥ थोराचिये वाटे । जातां भवशोक आटे ॥2॥ प्रल्हादातें तारी । तुका म्हणे तो कंठीं धरीं ॥3॥
4358 संचित तैशी बुद्धि उपजे
मनामधीं । सांगितलें सिद्धि नव जाय ॥1॥ ज्याचा
जैसा ठेवा तो त्यापाशीं धांवे । न लगती करावे उपदेश ॥2॥ घेऊन उठती आपुलाले गुण । भविष्याप्रमाणें तुका म्हणे ॥3॥
4359 कुरंगीपाडस चुकलेसे वनीं । फुटे दुःखेंकरोनि हृदय त्याचें ॥1॥ तैसा परदेशी जालों तुजविण । नको हो निर्वाण पाहूं माझें
॥ध्रु.॥ अपराध्याच्या कोटि घालीं सर्व पोटीं । नको या
शेवटीं उपेक्षूं गा ॥2॥ तुका
म्हणे असों द्यावी माझी चिंता । कृपाळु अनंता पांडुरंगा ॥3॥
4360 धन्य जालों हो संसारीं । आम्ही देखिली पंढरी ॥1॥ चंद्रभागे
करूं स्नान । पुंडलीकाचें दर्शन ॥ध्रु.॥ करूं
क्षेत्रप्रदिक्षणा । भेटूं सत या सज्जनां ॥2॥ उभे राहूं गरुडपारीं । डोळेंभरुनी पाहों हरी ॥3॥ तुका म्हणे
वाळवंटीं । महालाभ फुकासाटीं ॥4॥
4361 पंढरीचा वारकरी । खेपा वैकुंठबंदरीं ॥1॥ तया नाहीं आणखी पेणें । सदा वैकुंठीं राहाणें ॥ध्रु.॥ आला गेला केल्या यात्रा । उद्धरिलें कुळा सर्वत्रा ॥2॥ तुका म्हणे नाहीं
। यासि संदेह कल्पांतीं ही ॥3॥
4362 सोडियेल्या गाई नवलक्ष गोपाळीं ।
सवें वनमाळी चालियेला ॥1॥ सुदीन
समय भाग्याचा उदय । चारावया गाई वनामाजी ॥ध्रु.॥ गाईगोपाळांच्या संगें
चाली हरि । क्रीडा नानापरि खेळताति ॥2 ॥ काठी
कांबळीया मोहरीया पोंवा । सिदोरी गांजिवा खांद्यावरि ॥3॥ गोधनें संवगडे खेळे नानापरी । आले भीमातीरीं वेणुनादा ॥4॥ तेथें उभा ठेला गोपाळांसहित । सिदोरिया सोडीत बैसे तेथें ॥5॥ तुका म्हणे
ज्यांनीं आणिल्या भाकरी । नेऊनियां हरीपुढें देती ॥6॥
4363 ज्यां जैसी आवडी त्यां तैसा विभाग । देत पांडुरंग तृप्ती जाली ॥1॥ मुखींचें
उच्छिष्ट हिरोनियां खात । विस्मित विधाता देखोनियां ॥ध्रु.॥ दिलें जें गोपाळां तें नाहीं कोणासि । विस्मित मानसीं सुरवर ॥2॥ देव
ॠषि मुनि सिद्ध हे चारण । शिव मरुद्गण चंद्र सूर्य ॥3॥ तुका म्हणे आले
सकळ हि सुरवर । आनंदें निर्भर पाहावया ॥4॥
4364 आले सुरवर नानापक्षी जाले । सकळ अवतरले श्वापदवेषें ॥1॥ श्वानखररूपी होऊनियां आले । उच्छिष्ट कवळ वेचिताति ॥ध्रु.॥ होऊनियां दीन हात पसरिती । मागोनियां घेती उष्टावळी ॥2॥ अभिमान आड घालोनि बाहेरि । तयां म्हणे घ्या रे धणी ॥3॥ तुका
म्हणे धणी लाधली अपार । तया सुखा पार काय सांगों ॥4॥
4365 एकमेकीं घेती थडका । पाडी धडका देऊनि ॥1॥ एकमेका पाठीवरि । बैसोनि करिती ढवाळी ॥ध्रु.॥ हाता हात हाणे लाही । पळतां घाई चुकविती ॥2॥ तुका
म्हणे लपणी चपणी । एका हाणी पाठीवरी ॥3॥
4366 चला वळूं गाई । दूर अंतरल्या भाई ॥1॥ खेळ
खेळतां जाला शीण । कोण करी वणवण ॥ध्रु.॥ गाई हकारी कान्हया । म्हणोनि लागती ते पायां ॥2॥ तुका
म्हणे द्यावें । नाम संकीर्तन बरवें ॥3॥
4367 नाहीं संसाराची चाड । गाऊं हरिचें नाम गोड ॥1॥ हो का प्राणाचा ही घात । परि हा न सोडीं अनंत ॥ध्रु.॥ जन्मोजन्मीं हा चि धंदा । संतसंग राहो सदा ॥2॥ तुका म्हणे भाव ।
तो हा जाणा पंढरिराव ॥3॥
4368 हरीविण जिणें व्यर्थ चि संसारीं । प्रेत अळंकारीं मिरवत ॥1॥ देवाविण शब्द व्यर्थ चि कारण । भांड रंजवण सभेसि गा ॥ध्रु.॥ आचार करणें देवाविण जो गा । सर्पाचिया अंगा मृदुपण ॥2॥ तुका म्हणे काय
बहु बोलों फार । भक्तीविण नर अभाग्य कीं ॥3॥
4369 जालासि पंडित पुराण सांगसी । परि तूं नेणसी मीं हें कोण ॥1॥ गाढवभरी पोथ्या उलथिशी पानें । परि गुरुगम्यखुणे नेणशी बापा
॥2॥ तुका कुणबियाचा नेणे शास्त्रमत । एक पंढरीनाथ विसंबेना ॥3॥
4370 स्वप्नींच्या व्यवहारा काळांतर लेखा । जागृतीसि रुका गांठ
नाहीं ॥1॥ तेवीं शब्दज्ञानें करिती
चावटी । ज्ञान पोटासाटीं विकों नये ॥ध्रु.॥ बोलाची च कढी बोलाचा ची भात । जेवूनियां तृप्त कोण जाला ॥2॥ कागदीं लिहिली नांवाची साकर । चाटितां मधुर केवीं लागे ॥3॥ तुका
म्हणे जळो जळो त्याचें ज्ञान । यमपुरी कोण दंड साहे ॥4॥
4371 भूत नावरे कोणासी । पुंडलीकें खिळिलें त्यासी ॥1॥ समचरण असे विटे । कटिकर उभें नीट ॥ध्रु.॥ वाळुवंटीं नाचती संत । प्रेमामृतें डुल्लत ॥2॥ तुका म्हणे
पुंडलीका । भक्तीबळें तूं चि निका ॥3॥
4372 आपुले वरदळ नेदा । एवढी गोविंदा कृपणता ॥1॥ यावर बा तुमचा मोळा । हा गोपाळा कळेना ॥ध्रु.॥ सेवा तरी घेतां सांग । चोरिलें अंग सहावेना ॥2॥ तुका जरी क्रियानष्ट । तरी कां कष्ट घेतसां ॥3॥
4373 भीमातिरींचा नाटक । यानें लावियेलें चेटक ॥1॥ मन बुद्धि जाली ठक
। नेणे संसाराची टुक ॥ध्रु.॥ कैशी प्रसंगीक वाणी ।
प्रत्यादर कडसणी ॥2॥ तुका
म्हणे मोठा ठक । जेथें तेथें उभा ठाके ॥3॥
4374 कां रे दाटोन होतां वेडे । देव आहे तुम्हांपुढें ॥1॥ ज्यास
पाठ नाहीं पोट । करी त्रैलोक्याचा घोंट ॥ध्रु.॥ तुमची तुम्हां नाहीं
सोय । कोणाचें काय जाय ॥2॥ तुका
गातो नामीं । तेथें नाहीं आम्ही तुम्ही ॥3॥
4375 नव्हे हें कवित्व टांकसाळी नाणें । घेती भले जन भले लोक ॥1॥ लागलासे झरा पूर्ण नवनीतें । सेविलियां हित फार होय ॥2॥ तुका म्हणे देवा
केला बलात्कार । अंगा आलें फार महंतपण ॥3॥
4376 सांवळें सुंदर पाहे दृष्टीभरि । ऐसें कांहीं करीं मन माझें ॥1॥ मना तुज ठाव दिला त्याचे पायीं । राहें विठाबाईसवें सदा ॥ध्रु.॥ मना
नको धरूं आणिकांचा संग । नाहीं पांडुरंग जयां मनीं ॥2॥ वरपंग भाव नको म्हणे तुका ।
करीं प्राणसखा नारायणा ॥3॥
4377 एकली वना चालली राना । चोरुनि जना घराचारी ॥1॥ कोणी
नाहीं संगीसवें । देहभावें उदास ॥ध्रु.॥ जाउनि
पडे दुर्घटवनीं । श्वापदांनीं वेढिली ॥2॥ मार्ग न चले जातां पुढें । भय गाढें उदेलें ॥3॥ मागील
मागें अंतरलीं । पुढील चाली खोळंबा ॥4॥ तुका
म्हणे चित्तीं यासि । हृदयस्थासी आपुल्या ॥5॥
4378 पडली घोर रजनी । संगी कोणी नसे चि ॥1॥ पहा हो कैसें चालविलें । पिसें गोवलें लावूनि ॥ध्रु.॥ कोठें लपविलें तें अंग । होता संग दिला तो ॥ ।2॥ मज कधीं नव्हतें ठावें । दोही भावें वाटोळें ॥3॥ तुका म्हणे कैंची
उरी । दोहीपरि नाडिलें ॥4॥
4379 उदार कृपाळ पतितपावन । ब्रीदें नारायणा जाती वांयां ॥1॥ वर्णिलासि श्रुति नेणे तुझा पार । राहे मौनाकार नेति ऐसें
॥ध्रु.॥ तेथें माझा धांवा पावे कोणीकडे । अदृष्ट हें
पुढें वोडवलें ॥2॥ कोण
ऐसा भक्त लाधला भाग्यासी । आठवण ऐसी द्यावी तुज ॥3॥ तुका म्हणे नको
पाहों माझा अंत । जाणोनि हे मात उडी घालीं ॥4॥
4380 ज्याचें जैसें भावी मन । त्यासि देणें दरुषण ॥1॥ पुरवूं जाणे मनिंची खूण । समाधान करोनि ॥ध्रु.॥ आपणियातें प्रगट करी । छाया वरी कृपेची ॥2॥ तुका म्हणे केले
दान । मन उन्मन हरिनामीं ॥3॥
4381 कां रे पुंड्या मातलासी
। उभें केलें विठ्ठलासि ॥1॥ विस्त
क्षीरसागरवासीं । आला उभा पंढरीसि ॥ध्रु.॥ भक्ती देखोनि निकट । देवें सोडिलें वैकुंठ ॥2॥ तुका म्हणे बळी ।
तूं चि एक भूमंडळीं ॥3॥
4382 शेवटींची विनंती । ऐका ऐका कमळापती ॥1॥ काया वाचा मन । चरणीं असे समर्पण ॥ध्रु.॥ जीवपरमात्मा ऐक्यासि ।
सदा वसो हृदयेंसीं ॥2॥ तुका
म्हणे देवा । कंठीं वसावें केशवा ॥3॥
4383 माझें परिसावें गार्‍हाणें । चित्त द्यावें नारायणें ॥1॥ माझे
हृदयींचें वर्म । देवा जाणशी तूं कर्म ॥ध्रु.॥ सबाह्य अंतर साक्ष । ऐसा वेदीं केला पक्ष
॥2॥ तुका म्हणे नेणां
। काय सांगों नारायणा ॥3॥
4384 गुरुचिया मुखें होइल ब्रह्मज्ञान । न कळे प्रेमखुण विठोबाची ॥1॥ वेदातें विचारा पुराणातें पुसा । विठोबाचा कैसा प्रेमभाव ॥2॥ तुका म्हणे सांडा
जाणिवेचा शीण । विठोबाची खूण जाणती संत ॥3॥
4385 देव आतां आम्हीं केला असे
ॠणी । आणिका वांचूनि काय गुंता ॥1॥ एकाचें
आर्जव करू एकनिष्ठ । आणिकांचा बोभाट कामा नये ॥ध्रु.॥ बहुतांचे आर्जव केलिया खटपट । नाहीं हा शेवट शुद्ध होत ॥2॥ पुरता विचार आणोनी मानसीं । अंतरलों सर्वासि पै देखा ॥3॥ तुका
म्हणे देवा चरणीं असो भाव । तेणें माझा जीव संतोष हा ॥4॥
4386 पापाची वासना नको दावूं डोळां । त्याहुनि अंधळा बराच मी ॥1॥ निंदेचें श्रवण नको माझे कानीं । बधिर करोनि ठेवीं देवा
॥ध्रु.॥ अपवित्र वाणी नको माझ्या मुखा । त्याजहुनि
मुका बराच मी ॥2॥ नको मज कधीं परस्त्रीसंगति । जनांतुन माती
उठतां भली ॥3॥ तुका म्हणे मज अवघ्याचा कांटाळा । तूं एक गोपाळा आवडसी ॥4॥
4387 कीर्त्तनाचा विकरा मातेचें गमन । भाड खाई धन विटाळ तो ॥1॥ हरिभक्ताचि माता हे हरिगुणकीर्ती । इजवर पोट भरिती चांडाळ ते ॥ध्रु.॥ अंत्यज
हा ऐसें कल्पांतीं करीना । भाड हे खाईना जननीची ॥2॥ तुका म्हणे
त्याचें दर्शन ही खोटें । पूर्वजांसि नेटें नरका धाडी ॥3॥
4388 पंढरी पावन जालें माझें मन । आतां करूं ध्यान विठोबाचें ॥1॥ आतां ऐसें करूं नाम गाऊं गीतीं । सुखाचा सांगाती विठो करूं
॥ध्रु.॥ संग करूं त्याचा तो सखा आमचा । अनंतां
जन्मांचा मायबाप ॥2॥ परतोनि
सोई धरीं कां रे मना । विठ्ठलचरणा घालीं मिठी ॥3॥ घातलीसे मिठी नाही भक्तीभाव । उदार पंढरिराव तुका म्हणे ॥4॥
4389 येई गे विठ्ठले
विश्वजीवनकले । सुंदर घननीळे पांडुरंगें ॥1॥ येई गे विठ्ठले करुणाकल्लोळे । जीव कळवळे भेटावया ॥ध्रु.॥ न लगती गोड आणीक उत्तरें । तुझें प्रेम झुरे भेटावया ॥2॥ तुका म्हणे धांव
घालीं कृष्णाबाई । क्षेम चाहूंबाही देई मज ॥3॥
4390 कटावरी कर कासया ठेविले । जननी विठ्ठले जीवलगे ॥1॥ शंखचक्रगदाकमळमंडित
। आयुधें मंडित कृष्णाबाई ॥ध्रु.॥ क्षण एक धीर होत नाहीं चित्ता । केव्हां पंढरिनाथा भेटशील ॥2॥ तुका म्हणे हें चि
करीं देई । तई च
विश्रामा पावईन ॥3॥
4391 आतां मोकलावें नव्हे हें उचित । तरी कृपावंत म्हणवावें ॥1॥ पूर्वी भक्त जाले सर्व आपंगिले । नाहीं उपेक्षिले तुम्हीं कोणी
॥ध्रु.॥ माझिया वेळेसि कां गा लपलासी । विश्व
पोसितोसि लपोनियां ॥2॥ करावी
म्हणावी सर्वां भूतीं दया । तरी भेटावया येईन मी ॥3॥ तरी
माझे हाती देई मनबुद्धि । जरि दयानिधि येशील तूं ॥4॥ तुका
म्हणे तूं चि अवघा सूत्रधारी । माझी सत्ता हरी काय आहे ॥5॥
4392 माझें कोण आहे तुजविण देवा । मुकुंदा केशवा नारायणा ॥1॥ वाट पाहतसें कृपेच्या सागरा । गोपीमनोहरा पांडुरंगा ॥ध्रु.॥ साच करीं हरी आपुली ब्रिदावळी । कृपेनें सांभाळीं महाराजा ॥2॥ क्षमा करीं सर्व अपराध माझा । लडिवाळ मी तुझा पांडुरंगा ॥3॥ साह्य होसी तरी
जाती साही वैरी । मग सुखें अंतरीं ध्यान तुझें ॥4॥ कृपा
करोनि देई दया क्षमा शांती । तेणें तुझी भक्ती लाभईल ॥5॥ माझें हें सामर्थ्य नव्हे नारायणा । जरी कांहीं करुणा येइल
तुज ॥6॥ तुका म्हणे मज
कैसें आपंगा जी । आपुलेंसें करा जी पांडुरंगा ॥7॥
4393 अपराध जाले जरी असंख्यात । तरी कृपावंत नाम तुझें ॥1॥ तुझें लडिवाळ तुज कृपा यावी । म्यां वाट पाहावी कवणाची
॥ध्रु.॥ मायबाप माझा रुक्मादेवीवर । हा दृढ निर्धार
अंतरींचा ॥2॥ तुका म्हणे कोणे गोष्टीचें संकष्ट । न घालीं मज भेट नारायणा ॥3॥
4394 आधीं कां मज लावियेली सवे । आतां न राहावे तुजविण ॥1॥ पहिलें चि तोंडक कां गा नाहीं केलें । आतां उपेक्षिलें न सोडीं मी ॥ध्रु.॥ कृपेच्या सागरा न पाहें निर्वाण । जालों तुजवीण कासावीस ॥2॥ तुका म्हणे कोठें
गुंतलेति हरी । येई झडकरी पांडुरंगा ॥3॥
4395 बा रे पांडुरंगा केव्हां येशी भेटी । जाहालों हिंपुटी
तुजवीण ॥1॥ तुजवीण सखें न वटे मज कोणी । वाटतें चरणीं घालूं मिठीं
॥ध्रु.॥ ओवाळावी काया चरणांवरोनि । केव्हां चक्रपाणी
भेटशील ॥2॥ तुका म्हणे माझी
पुरवीं आवडी । वेगीं घालीं उडी नारायणा ॥3॥
4396 पंचाग्निसाधन करूं
धूम्रपान । काय तीर्थाटण करूं सांग ॥1॥ सांग
कोणे देशीं आहे तुझें गांव । घेऊनियां धांव येऊं तेथें ॥ध्रु.॥ सांग कांहीं वृत्त कोण करूं व्रत । जेणें कृपावंत होशील तूं
॥2॥ वाटतें सेवटीं जालासि निष्ठ । न देसी उत्तर तुका म्हणे ॥3॥
4397 तुजवीण तीळभरी रिता ठाव । नाहीं ऐसें विश्व बोलतसे ॥1॥ बोलियेले योगी मुनी साधु संत । आहेसि या आंत सर्वांठायीं
॥ध्रु.॥ मी तया विश्वासें आलों शरणागत । पूर्वीचें अपत्य आहें तुझें ॥2॥ अनंत
ब्रह्मांडें भरोनि उरलासि । मजला जालासि कोठें नाहीं ॥3॥ अंतपार नाहीं माझिया रूपासि । काय सेवकासि भेट देऊं ॥4॥ ऐसें विचारिलें म्हणोनि न येशी । सांग हृषीकेशी मायबापा ॥5॥ तुका
म्हणे काय करावा उपाय । जेणें तुझे पाय आतुडति ॥6॥
4398 काम क्रोध आड पडले पर्वत । राहिला अनंत पलीकडे ॥1॥ नुलंघवे मज न सांपडे वाट । दुस्तर हा घाट वैरियांचा ॥ध्रु.॥ आतां कैंचा मज सखा नारायण । गेला अंतरोन पांडुरंगा ॥2॥ तुका म्हणे व्यर्थ
मोलाचें शरीर । गेलें हा विचार कळों आला ॥3॥
4399 नव्हे निष्ठावंत तुज काय बोल । सेवेविण मोल मागतसें ॥ध्रु.॥ न घडे भजन शुद्ध भावनिष्ठा । आपुल्या अदृष्टावरी बोल
॥ध्रु.॥ पूर्वी जाले भक्त असंख्य
विरक्त । काम
क्रोध अहंते निर्दाळिलें ॥2॥ ऐसी
अंगवण नाहीं मज देवा । करीतसें हेवा भेटावयाचा ॥3॥ कृपा
करोनियां पुरवीं असोसी । आपुल्या ब्रिदासी
राखावया ॥4॥ तुका म्हणे एक बाळक अज्ञातें । त्यासि हे पोसित मायबापें ॥5॥
नाटाचे
4400 अगा ये मधुसूदना माधवा । अगा ये कमळापती यादवा । अगा श्रीधरा केशवा । अगा बांधवा द्रौपदीच्या ॥1॥ अगा विश्वव्यापका जनार्दना । गोकुळवासी गोपिकारमणा । अगा गुणनिधि गुणनिधाना । अगा मर्दना कंसाचिया ॥ध्रु.॥ अगा
सर्वोत्तमा सर्वेश्वरा । गुणातीता विश्वंभरा । अगा निर्गुणा निराकारा । अगा आधारा दीनाचिया ॥2॥ अगा उपमन्यसहाकारा । अगा शयना फणिवरा । अगा काळकृतांत असुरा । अगा अपारा अलक्षा ॥3॥ अगा वैकुंठनिवासा । अगा अयोध्यापति राजहंसा । अगा ये पंढरिनिवासा ।
अगा सर्वेशा सहजरूपा ॥4॥ अगा
परमात्मा परमपुरुषा । अगा अव्यया जगदीशा । अगा कृपाळुवा आपुल्या दासा । तोडीं भवपाशा तुका म्हणे ॥5॥
--: संकलन संतचरणरज श्री शाहू संभाजी भारती :--
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
धन्यावाद ! लवकरच आपले समाधान होईल.