तुकारामगाथा ४२०१ - ४३००
4201 संसार करिती मोठ्या
महत्वानें । दिसे लोका उणें न कळे त्या ॥1॥ पवित्रपण
आपुलें घरच्यासी च दिसे । बाहेर उदास निंदिताती ॥ध्रु.॥ आपणा कळेना आपले अवगुण । पुढिलाचे दोषगुण वाखाणिती ॥2॥ विषयाचे ध्यासें जग बांधियेलें । म्हणोनि लागले जन्ममृत्यु ॥3॥ तुका
म्हणे माझें संचित चि असें । देवाजीचें पिसे सहजगुण ॥4॥
4202 गव्हाराचें ज्ञान अवघा रजोगुण । सुखवासी होऊन विषय भोगी ॥1॥ त्यासी ज्ञानउपदेश केला । संगेंविण त्याला राहावेना ॥2॥ तुका म्हणे संग
उत्तम असावा । याविण उपावा काय सांगों ॥3॥
4203 भाग्यालागी लांचावले । देवधर्म ते राहिले ॥1॥ कथे जातां अळसे मन । प्रपंचाचें मोटें ज्ञान ॥ध्रु.॥ अखंडप्रीति
जाया । नेणे भजनाच्या ठाया ॥2॥ कथाकीर्त्तन
धनाचें । सर्वकाळ विषयीं नाचे ॥3॥ तुका
म्हणे पंढरिराया । ऐसे जन्मविले वांयां ॥4॥
4204 पतिव्रतेची कीर्ती वाखाणितां । सिंदळिच्या माथां तिडिक उठे ॥2॥ आमुचें
तें आहे सहज बोलणें । नाहीं विचारून केलें कोणीं ॥ध्रु.॥ अंगें उणें त्याच्या बैसे टाळक्यांत । तेणें ठिणग्या बहुत
गाळीतसे ॥2॥ तुका म्हणे आम्ही काय करणें त्यासी । ढका खवंदासी लागतसे ॥3॥
4205 आहे ऐसा देव वदवावी वाणी । नाहीं ऐसा मनीं अनुभवावा ॥1॥ आवडी आवडी कळिवराकळिवरी । वरिली अंतरी ताळी पडे ॥ध्रु.॥ अपूर्व दर्शन मातेपुत्रा भेटी । रडूं मागे तुटी हर्षयोगें ॥2॥ तुका म्हणे एकें
कळतें दुसरें । बरियानें बरें आहाचाचें आहाच ॥3॥
4206 हे चि माझे चित्तीं । राहो भावप्रीति । विठ्ठल सुषुप्ती । जागृति स्वप्नासी ॥1॥ आणिक
नाहीं तुज मागणें । राज्यचाड संपित्त धन । जिव्हे सुख तेणें । घेतां देहीं नाम
तुझें ॥ध्रु॥ तुझें रूप सर्वाठायीं । देखें ऐसें प्रेम देइपई । न ठेवावा ठायीं । अनुभव चित्ताचा ॥2॥ जन्ममरणाचा बाध । समुळूनि तुटे कंद । लागो हा चि छंद । हरि गोविंद वाचेसी ॥3॥ काय
पालटे दरुषणें । अवघें कोंदाटे चैतन्य । जीवशिवा खंडण । होय ते रे चिंतितां ॥4॥ तुका म्हणे या चि
भावें । आम्हीं धालों तुझ्या नामें । सुखें होत जन्म । भलते
याती भलतैसीं ॥5॥
4207 मौन कां धरिलें विश्वाच्या जीवना । उत्तर वचना देई माझ्या ॥1॥ तूं
माझें संचित तूं चि पूर्वपुण्य । तूं माझें प्राचीन पांडुरंगा ॥ध्रु.॥ तूं माझें सत्कर्म तूं माझा स्वधर्म । तूं चि नित्यनेम
नारायणा ॥2॥ कृपावचनाची वाट पाहातसें । करुणा वोरसें बोल
कांहीं ॥3॥ तुका म्हणे प्रेमळाच्या प्रियोत्तमा । बोल सर्वोत्तमा
मजसवें ॥4॥
4208 काय करूं आतां धरुनियां भीड । निःशंक हें तोंड वाजविलें ॥1॥ नव्हे जगीं कोणी मुकियाचा जाण । सार्थक लाजोनी नव्हे हित
॥ध्रु.॥ आलें तें उत्तर बोलें स्वामीसवें । धीट नीट
जीवें होऊनियां ॥2॥ तुका
म्हणे मना समर्थासीं गांठी । घालावी हे मांडी थापटूनि ॥3॥
4209 माझिया तो जीवें घेतला हा सोस । पाहें तुझी वास भेटावया ॥1॥ मातेविण बाळ न मनी आणिका । सर्वकाळ धोका स्तनपाना ॥ध्रु.॥ वोसंगा निघाल्या वांचूनि न राहे । त्याचें आर्त माय पुरवीते
॥2॥ तुका म्हणे माते भक्तां तूं कृपाळ । गिळियेले जाळ वनांतरीं
॥3॥
4210 ते काय पवाडे नाहीं म्यां ऐकिले । गोपाळ रक्षिले वनांतरीं ॥1॥ मावेचा
वोणवा होऊनि राक्षस । लागला वनास चहूंकडे ॥ध्रु.॥ गगनासी ज्वाळा लागती तुंबळ । गोधनें गोपाळ वेडावलीं ॥2॥ तुका म्हणे तेथें पळावया वाट । नाहीं वा निपट ऐसें जालें ॥3॥
4211 धडकला अग्नी आम्हा येती वरी । गोपाळ श्रीहरी विनविती ॥1॥ अरे कृष्णा काय विचार करावा । आला रे वोणवा जळों आतां
॥ध्रु.॥ अरे कृष्णा तुझें नाम बळिवंत । होय कृपावंत राख आतां ॥2॥ तुका म्हणे अरे कृष्णा नारायणा । गोपाळ करुणा भाकितिले ॥3॥
4212 अरे कृष्णा आम्ही तुझे निज
गडी । नवनीत आवडी देत होतों ॥1॥ अरे
कृष्णा आतां राखेंराखें कैसें तरीं । संकटाभीतरीं पडियेलों ॥ध्रु.॥ वरुषला इंद्र जेव्हां शिळाधारीं । गोवर्धन गिरी उचलिला ॥2॥ तुका म्हणे तुझे पवाडे गोपाळ । वर्णिती सकळ नारायणा ॥3॥
4213 अरे कृष्णा तुवां काळया नाथिला । दाढे रगडिला रिठासुर ॥1॥ अरे कृष्णा तुवां पुतना शोषिली । दुर्बुद्धि कळली अंतरींची
॥ध्रु.॥ गोपाळ करुणा ऐसी नानापरी । भाकिती श्रीहरी
तुजपुढें ॥2॥ तुझें नाम कामधेनु करुणेची । तुका म्हणे
त्यांची आली कृपा ॥3॥
4214 चहुंकडूनियां येती ते कलोळ । सभोंवते जाळ जवळि आले ॥1॥ सकुमार
मूर्ती श्रीकृष्ण धाकुटी । घोंगडी आणि काठी
खांद्यावरि ॥ध्रु.॥ लहान लेंकरूं होत ते सगुण । विक्राळ वदन
पसरिलें ॥2॥ चाभाड तें एक गगनीं लागलें । एक तें ठेविलें
भूमीवरि ॥3॥ तये वेळे अवघे गोपाळ ही भ्याले । तुकें ही
लपालें भेऊनियां ॥4॥
4215 श्रीमुख वोणवा गिळीत चालिलें । भ्यासुर वासिलें वदनांबुज ॥1॥ विक्राळ त्या दाढा भ्यानें पाहावेना । धाउनी रसना ज्वाळ
गिळी ॥ध्रु.॥ जिव्हा लांब धांवे गोळा करी ज्वाळ । मोटें
मुखकमळ त्यांत घाली ॥ 2॥ तुका
म्हणे अवघा वोणवा गीळिला ।
आनंद जाहाला गोपाळांसी ॥3॥
4216 गोपाळ प्रीतीनें कैसे विनविती । विक्राळ श्रीपती होऊं नको ॥1॥ नको रे बा कृष्णा धरूं ऐसें रूप । आम्हां चळकांप सुटलासे ॥ध्रु.॥ होई बा धाकुटा शाम
चतुर्भूज । बैसोनियां गुज सुखें बोलों ॥2॥ वोणव्याच्या
रागें गिळिशील आम्हां । तुका मेघशामा पायां लागे ॥3॥
4217 सांडियेलें रूप विक्राळ भ्यासुर । झालें सकुमार कोडिसवाणें
॥1॥ शाम चतुर्भुज मुकुट कुंडलें । सुंदर दंडलें नव बाळ ॥ध्रु.॥ गोपाळ म्हणती कैसें
रे बा कृष्णा । रूप नारायणा धरियेलें ॥2॥ कैसा
वाढलासी विक्राळ जालासी । गटगटा ज्वाळांसी गिळियेलें ॥3॥ तुका
म्हणे भावें पुसती गोपाळ । अनाथवत्सल म्हणोनियां ॥4॥
4218 बा रे कृष्णा तुझें मुख कीं कोमळ । कैसे येवढे ज्वाळ
ग्रासियेले ॥1॥ बा रे कृष्णा तुझी जिव्हा कीं कोवळी । होईल पोळिली नारायणा ॥ध्रु.॥ बैसें कृष्णा तुझें पाहूं मुखकमळ । असेल पोळलें कोणे ठायीं
॥2॥ घोंगडिया घालीं घालूनियां तळीं । वरी वनमाळी बैसविती ॥3॥ तुका
म्हणे भावें आकळिला देव । कृपासिंधुराव
त्रैलोक्याचा ॥4॥
4219 एक म्हणती मुख
वासीं नारायणा । पाहों दे वदना डोळेभरि ॥1॥ वासुनियां
मुख पहाती सकळ । अवघे गोपाळ व्योमाकार ॥ध्रु.॥ म्हणती गोपाळ बेटे हो हा देव । स्वरूपाचा ठाव न कळे याच्या ॥2॥ तुका म्हणे अवघे
विठोबाभोंवते । मिळाले नेणते लहानथोर ॥3॥
4220 एक म्हणती
कृष्णा वासिलें त्वां मुख । तेव्हां थोर धाक पडिला आम्हां ॥1॥ गिळों
लागलासी अग्नीचे कल्लोळ । आम्ही चळचळां कांपतसों ॥ध्रु.॥ ज्वाळांबरोबरि गिळशील आम्हां । ऐसें मेघशामा भय वाटे ॥2॥ तुका म्हणे ऐसे
भाग्याचे गोपाळ । फुटकें कपाळ आमुचें चि ॥3॥
4221 गोपाळांचें कैसें केलें समाधान । देउनि आलिंगन निवविले ॥1॥ ज्वाळाबरोबरि तुम्हां कां ग्रासीन । अवतार घेणें तुम्हांसाटीं
॥ध्रु.॥ निर्गुण निर्भय मी सर्वांनिराळा ।
प्रकृतिवेगळा गुणातीत ॥2॥ चिन्मय
चिद्रूप अवघें चिदाकार । तुका म्हणे पार
नेणे ब्रह्मा ॥3॥
4222 ऐसा मी अपार पार नाहीं अंत । परि कृपावंत भाविकांचा ॥1॥ दुर्जनां चांडाळां करीं निर्दाळण । करीं संरक्षण अंकितांचें ॥ध्रु.॥ भक्त माझे सखे
जिवलग सांगाती । सर्वांग त्यांप्रति वोडवीन ॥2॥ पीतांबरछाया
करीन त्यांवरी । सदा त्यांचे घरीं दारी उभा ॥3॥ माझे
भक्त मज सदा जे
रातले । त्यांघरीं घेतलें धरणें म्यां ॥4॥ कोठें
हें वचन ठेविलें ये वेळे । तुका म्हणे डोळे
झांकियेले ॥5॥
4223 भ्रतारेंसी भार्या बोले गुज गोष्टी । मज ऐसी कष्टी नाहीं
दुजी ॥1॥ अखंड तुमचें धंद्यावरी मन । माझें तों हेळण करिती सर्व
॥ध्रु.॥ जोडितसां तुम्ही खाती हेरेंचोरें । माझीं तंव पोरें हळहळीती ॥2॥ तुमची व्याली माझे डाई हो पेटली । सदा दुष्ट बोली सोसवेना ॥3॥ दुष्टव्रुति नंदुली सदा द्वेष करी । नांदों मी संसारीं
कोण्या सुखें ॥4॥ भावा दीर कांहीं धड हा न बोले । नांदों कोणां
खालें कैसी आतां ॥5॥ माझ्या
अंगसंगें तुम्हांसी विश्रांति । मग धडगति नाहीं तुमची ॥6॥ ठाकतें उमकतें जीव मुठी धरूनि । परि तुम्ही अजूनि न
धरा लाज ॥7॥ वेगळे निघतां संसार करीन । नाहीं तरी प्राण
देतें आतां ॥8॥ तुका म्हणे जाला कामाचा अंकित । सांगे मनोगत तैसा
वर्ते ॥9॥
4224 कामाचा अंकित कांतेतें प्रार्थित । तूं कां हो दुश्चित्त निरंतर ॥1॥ माझीं
मायबापें बंधु हो बहिण । तुज करी सीण त्यागीन मी ॥ध्रु.॥ त्यांचें जरि तोंड पाहेन मागुता । तरि मज हत्या घडो तुझी ॥2॥ सकाळ उठोन वेगळा निघेन । वाहातों तुझी आण निश्चयेंसी ॥3॥ वेगळें निघतां घडीन दोरे चुडा । तूं तंव माझा जोडा जन्माचा
कीं ॥4॥ ताईत सांकळी गळांचि दुलडी
। बाजुबंदजोडी हातसर ॥5॥ वेणीचे
जे नग सर्व ही करीन । नको धरूं सीण मनीं कांहीं ॥6॥ नेसावया
साडी सेलारी चुनडी । अंगींची कांचोळी जाळिया फुलें ॥7॥ तुका म्हणे केला रांडेनें गाढव । मनासवें धांव घेतलीसे ॥8॥
4225 उजिळतां उजळे दीपकाची वाती । स्वयंभ ते ज्योति हि†या अंगीं
॥1॥ एकीं महाकष्टें मेळविलें धन । एकासी जतन दैवयोगें ॥ध्रु.॥ परिमळें केलें चंदनाचे चिन्ह । निवडी ते भिन्न गाढव तो ॥2॥ तुका म्हणे जया
अंगीं हरिठसा । तो तरे सहसा वंद्य होय ॥3॥
4226 बारावर्षे बाळपण ।
तें ही वेचलें अज्ञानें ॥1॥ ऐसा
जन्म गेला वांयां । न भजतां पंढरिराया ॥ध्रु.॥ बाकी उरलीं आठ्याऐंशी । तीस
वेचलीं कामासी ॥2॥ बाकी
उरलीं आठावन्न । तीस वेचली ममतेनें ॥3॥ बाकी
उरलीं आठावीस । देहगेह विसरलास ॥4॥ तुका
म्हणे ऐसा झाडा । संसार हा आहे थोडा ॥5॥
4227 सोवळा तो जाला । अंगीकार देवें केला ॥1॥ येर करिती भोजन । पोट पोसाया दुर्जन ॥ध्रु.॥ चुकला हा भार । तयाची च येरझार ॥2॥ तुका म्हणे दास ।
जाला तया नाहीं नास ॥3॥
4228 आजि शिवला मांग । माझें विटाळलें आंग ॥1॥ यासी घेऊं प्रायिश्चत्त । विठ्ठलविठ्ठल हृदयांत ॥ध्रु.॥ जाली क्रोधासी भेटी । तोंडावाटे नर्क लोटी ॥2॥ अनुतापीं न्हाऊं । तुका म्हणे रवी पाहूं ॥3॥
4229 ठाव तुम्हांपाशीं ।
जाला आतां हृषीकेशी ॥1॥ न
लगे जागावें सतत । येथें स्वभावें हे नीत ॥ध्रु.॥ चोरट्यासी थारा । येथें कैंचा जी दातारा ॥2॥ तुका
म्हणे मनें । आम्हां जालें
समाधान ॥3॥
4230 पाळियेले लळे । माझे
विठ्ठले कृपाळे ॥1॥ बहुजन्माचें
पोषणें । सरतें पायांपाशीं तेणें ॥ध्रु.॥ सवे
दिली लागों । भातें आवडीचें मागों ॥2॥ तुका
म्हणे भिन्न । नाहीं दिसों दिलें क्षण ॥3॥
4231 जो या गेला पंढरपुरा । आणीक यात्रा न मानी तो ॥1॥ सुलभ
माय पंढरिराणा । पुरवी खुणा अंतरींच्या ॥ध्रु.॥ जन्मांतरिंच्या पुण्यरासी । वारी त्यासी पंढरी ॥2॥ बाहेर येतां प्राण फुटे । रडें दाटे गहिवरें ॥3॥ दधिमंगळभोजन सारा । म्हणती करा मुरडींव ॥4॥ मागुता
हा पाहों ठाव । पंढरिराव दर्शनें ॥5॥ तुका
म्हणे भूवैकुंठ । वाळुवंट भींवरा ॥6॥
4232 न मिळती एका एक । जये नगरीचे लोक ॥1॥ भलीं तेथें राहूं नये । क्षणें होईल न कळे काय ॥ध्रु.॥ न
करितां अन्याय । बळें करी अपाय ॥2॥ नाहीं
पुराणाची प्रीति । ठायींठायीं पंचाइती ॥3॥ भल्या
बुर्‍या मारी । होतां कोणी न निवारी ॥4॥ अविचार्‍या हातीं ।
देऊनि प्रजा नागविती ॥5॥ तुका
म्हणे दरी । सुखें सेवावी ते बरी ॥6॥
4233 शिकवणें नाक झाडी । पुढील जोडी कळेना ॥1॥ निरयगांवीं भोग देता । तेथें सत्ता आणिकांची ॥ध्रु.॥ अवगुणांचा सांटा करी । ते चि धरी जीवासी ॥2॥ तुका म्हणे जडबुद्धि । कर्मशुद्धी सांडवीं ॥3॥
4234 गोपीचंदन मुद्रा धरणें । आम्हां लेणें वैष्णवां ॥1॥ मिरवूं
अळंकार लेणें । हीं भूषणें स्वामीचीं ॥ध्रु.॥ विकलों ते सेवाजीवें । एक्या भावें एकविध ॥2॥ तुका म्हणे शूर
जालों । बाहेर आलों संसारा ॥3॥
4235 विषयांचे लोलिंगत । ते फजीत होतील ॥1॥ न सरे येथें यातिकुळ । शुद्ध मूळबीज व्हावें ॥ध्रु.॥ शिखासूत्र सोंग वरि । दुराचारी दंड पावे ॥2॥ तुका म्हणे
अभिमाना । नारायणा न सोसे ॥3॥
4236 वडिलें दिलें भूमिदान । तें जो मागे अभिळासून ॥1॥ अग्रपूजेचा अधिकारी । श्रेष्ठ दंड यमा घरीं ॥ध्रु.॥ उभयकुल समवेत । नर्का प्रवेश अद्भुत ॥2॥ तप्तलोहें
भेटी । तुका म्हणे कल्पकोटी ॥3॥
4237 लटिकी ग्वाही सभेआंत । देतां पतित आगळा ॥1॥ कुंभपाकीं
वस्ती करूं । होय धुरु कुळेसी ॥ध्रु.॥ रजस्वला रुधिर स्रवे ।
तें चि घ्यावें तृषेसी ॥2॥ तुका
म्हणे जन्मा आला । काळ जाला कुळासी ॥3॥
4238 आचरे दोष न धरी धाक । परीपाक दुःखाचा ॥1॥ चांडाळ तो दुराचारी । अंगीकारी कोण त्या ॥ध्रु.॥ नव्हे संतान वोस घर । अंधकार कुळासी ॥2॥ तुका म्हणे
त्याचें दान । घेतां पतन दुःखासी ॥3॥
4239 कीविलवाणा जाला आतां । दोष करितां न विचारी ॥1॥ अभिळाषी
नारी धन । झकवी जन लटिकें चि ॥ध्रु.॥ विश्वासिया करी घात ।
न धरी चित्ता कांटाळा ॥2॥ तुका
म्हणे नाहीं आला । वृथा गेला जन्मासी ॥3॥
4240 घेऊं नये तैसें दान । ज्याचें धन अभिळाषी ॥1॥ तो ही येथें कामा नये । नर्का जाय म्हणोनि
॥ध्रु.॥ विकी स्नानसंध्या जप । करी तप पुढिलांचें ॥2॥ तुका म्हणे दांभिक
तो । नर्का जातो स्वइच्छा ॥3॥
4241 सदा नामघोष करूं हरिकथा । तेणें सदा चित्ता समाधान ॥1॥ सर्वसुख ल्यालों सर्व अलंकार । आनंदें निर्भर डुलतसों
॥ध्रु.॥ असों ऐसा कोठें आठव ही नाहीं । देहीं च
विदेही भोगूं दशा ॥2॥ तुका
म्हणे आम्ही जालों अग्निरूप । लागों नेदूं पापपुण्य आतां ॥3॥
4242 वरिवरि बोले युद्धाचिया गोष्टी । परसैन्या भेटी नाहीं जाली
॥1॥ पराव्याचे भार पाहुनियां दृष्टी । कांपतसे पोटीं थरथरां
॥ध्रु.॥ मनाचा उदार रायांचा जुंझार । फिरंगीचा मार
मारीतसे ॥2॥ धन्य
त्याची माय धन्य त्याचा बाप । अंगीं अनुताप हरिनामें ॥3॥ तुका म्हणे साधु
बोले खर्गधार । खोचती अंतरें दुर्जनाचें ॥4॥
4243 गंधर्वनगरीं क्षण एक राहावें । तें चि पैं करावें मुळक्षत्र
॥1॥ खपुष्पाची पूजा बांधोनि निर्गुणा । लक्ष्मीनारायणा तोषवावें ॥ध्रु.॥ वंध्यापुत्राचा लग्नाचा सोहळा । आपुलिया डोळां पाहों वेगीं
॥2॥ मृगजळा पोही घालुनि सज्ञाना । तापलिया जना निववावें ॥3॥ तुका
म्हणे मिथ्या देहेंद्रियकर्म । ब्रह्मार्पण ब्रह्म होय बापा ॥4॥
4244 तुझा म्हणविलों
दास । केली उच्छिष्टासी आस ॥1॥ मुखीं
घालावा कवळ । जरी तूं होशील कृपाळ ॥2॥ सीण
भाग माझा पुसें । तुका म्हणे न करीं हांसें ॥3॥
4245 काय मागें आम्ही गुंतलों काशानीं । पुढें वाहों मनीं धाक देवा ॥1॥ कीर्ती चराचरीं
आहे तैसी आहे । भेटोनियां काय घ्यावें आम्हां ॥ध्रु.॥ घेउनी धरणें बैसती उपवासी । हट आम्हांपासीं नाहीं तैसा ॥2॥ तातडी
तयांनीं केली विटंबणा । आम्हां नारायणा
काय उणें ॥3॥ नाहीं मुक्तीचाड वास वैकुंठींचा । जीव भाव आमुचा देऊं तुज ॥4॥ तुका म्हणे काय
मानेल तें आतां । तूं घेई अनंता सर्व माझें ॥5॥
4246 जालों बळिवंत । होऊनियां शरणागत
॥1॥ केला घरांत रिघावा । ठायीं पाडियेला ठेवा ॥ध्रु.॥ हाता चढे धन । ऐसें रचलें कारण ॥2॥ तुका म्हणे मिठी ।
पायीं देउनि केली लुटी ॥3॥
4247 दासीचा जो संग करी । त्याचे पूर्वज नर्का द्वारीं ॥1॥ ऐसे सांगों जातां जना । नये कोणाचिया मना ॥ध्रु.॥ बरें विचारूनी पाहें । तुज अंतीं कोण आहे ॥2॥ तुका म्हणे
रांडलेंका । अंतीं जासिल यमलोका ॥3॥
4248 गुळ सांडुनि गोडी घ्यावी । मीठ सांडुनि चवि चाखावी ॥1॥ ऐसा प्रपंच सांडुनि घ्यावा । मग परमार्थ जोडावा ॥ध्रु.॥ साकरेचा नव्हे ऊंस । आम्हां कैंचा गर्भवास ॥2॥ बीज
भाजुनि केली लाही । जन्ममरण आम्हांसि नाहीं
॥3॥ आकारासी कैंचा ठाव । देह प्रत्यक्ष जाला वाव ॥4॥ तुका म्हणे अवघें
जग । सर्वां घटीं पांडुरंग ॥5॥
4249 आमुचें दंडवत पायांवरि डोई । व्हावें उतराई
ठेवूनियां ॥1॥ कराल
तें काय नव्हे जी विठ्ठला । चित्त द्यावें बोला बोबडिया ॥2॥ तुका म्हणे आम्ही लडिवाळें अनाथें । म्हणोनि दिनानाथें सांभाळावें ॥3॥
4250 भाग्यवंत आम्ही
विष्णुदास जगीं । अभंग प्रसंगीं धैर्यवंत ॥1॥ नाही
तें पुरवीत आणुनि जवळी । गाउनी माउली गीत सुखें ॥ध्रु.॥ प्रीति अंगीं असे सदा सर्वकाळ । वोळली सकळ सुखें ठायीं ॥2॥ आपुल्या स्वभावें जैसे जेथें असों । तैसे तेथें दिसों
साजिरे चि ॥3॥ वासनेचा कंद उपडिलें मूळ । दुरितें सकळ
निवारिलीं ॥4॥ तुका म्हणे भक्तजनाची माउली । करील साउली विठ्ठल आम्हां ॥5॥
4251 तीर्थे फळती
काळें जन्में आगळिया । संतदृष्टी पाया हेळामात्रें ॥1॥ सुखाचे सुगम वैष्णवांचे पाय । अंतरींचा जाय महाभेव ॥ध्रु.॥ काळें हि न सरे तपें समाधान । कथे मूढजन समाधिस्थ ॥2॥ उपमा द्यावया सांगतां आणीक । नाहीं तिन्ही लोक धुंडाळितां ॥3॥ तुका
म्हणे मी राहिलों येणें सुखें । संतसंगें दुःखें नासावया ॥4॥
4252 संतजना माझी यावया करुणा । म्हणउनी दीन हीन जालों ॥1॥ नेणें
योग युक्ती नाहीं ज्ञान मति । गातसें या गीती पांडुरंगा ॥ध्रु.॥ भाव भक्ती नेणें तप
अनुष्ठान । करितों किर्त्तन विठ्ठलाचें ॥2॥ ब्रह्मज्ञान ध्यान न कळे धारणा । एका नारायणा वांचूनियां ॥3॥ तुका म्हणे माझा
विटोबासी भार । जाणे हा विचार तो चि माझा ॥4॥
4253 ऐसें काय उणें जालें तुज देवा । भावेंविण सेवा घेसी माझी ॥1॥ काय मज द्यावा न लगे मुशारा । पहावें दातारा विचारूनि
॥ध्रु.॥ करितों पाखांडें जोडूनि अक्षरें । नव्हे ज्ञान खरें भक्तीरस ॥2॥ गुणवाद तुझे न बोलवे वाणी । आणिका छळणी वाद सांगें ॥3॥ तरी आतां मज राखें तुझे पायीं । देखसील कांहीं प्रेमरस ॥4॥ तुका म्हणे तुज
हांसतील लोक । निःकाम सेवक म्हणोनियां ॥5॥
4254 भोंदावया मीस घेऊनि संतांचें । करी कुटुंबाचें दास्य सदा ॥1॥ मनुष्याचे परी बोले रावा करी । रंजवी नरनारी जगामध्यें ॥ध्रु.॥ तिमयाचा बैल करी
सिकविलें । चित्रींचें बाहुलें गोष्टी सांगे ॥2॥ तुका
म्हणे देवा जळो हे महंती । लाज नाहीं चित्तीं निसुगातें ॥3॥
4255 अंगीं घेऊनियां वारें दया देती । तया भक्ता हातीं चोट आहे ॥1॥ देव्हारा
बैसोनि हालविती सुपें । ऐसीं पापी पापें लिंपताती ॥ध्रु.॥ एकीबेकीन्यायें होतसे प्रचित । तेणें लोक समस्त भुलताती ॥2॥ तयाचे स्वाधीन दैवतें असती । तरी कां मरती त्यांचीं पोरें ॥3॥ तुका म्हणे पाणी
अंगारा जयाचा । भक्त कान्होबाचा
तो ही नव्हे ॥4॥
4256 कोणा एकाचिया पोरें केली आळी । ठावी नाहीं पोळी मागें देखी
॥1॥ बुझाविलें हातीं देउनी खापर । छंद करकर वारियेली ॥ध्रु.॥ तैसें नको करूं मज कृपावंता । काय नाहीं सत्ता तुझे हातीं ॥2॥ तुका म्हणे
मायबापाचें उचित । करावें तें हित बाळकाचें ॥3॥
4257 पंढरपुरींचें दैवत भजावें । काया वाचा जावें शरण त्या ॥1॥ मनीं ध्यान करी अहंता धरूनी । तया चक्रपाणी दूर ठेला
॥ध्रु.॥ मान अभिमान सांडुनियां द्यावे । अवघ्यां नीच
व्हावें तरी प्राप्त ॥2॥ तुका
म्हणे हें चि कोणासी सांगावें । सादर होउनि भावें भजें देवा ॥3॥
4258 अधमाचें चित्त अहंकारीं मन । उपदेश शीण तया केला ॥1॥ पापियाचें मन न करी आचार । विधवे शृंगार व्यर्थ केला
॥ध्रु.॥ अधमाचें चित्त दुश्चित्त ऐकेना । वांयां सीण मना करूं काय ॥2॥ गर्धबासी दिली चंदनाची उटी । केशर लल्हाटीं शुकराच्या ॥3॥ पतिवंचकेसी
सांगतां उदंड । परि तें पाषांड तिचे मनीं ॥4॥ तुका
म्हणे तैसें अभावीं सांगतां । वाउगा चि चित्ता सीण होय ॥5॥
4259 किती उपदेश करावा खळासी । नावडे तयासी बरें कांहीं ॥1॥ शुद्ध हे वासना नाहीं चांडाळाची । होळी आयुष्याची केली
तेणें ॥ध्रु.॥ नाहीं शुद्ध भाव नायके वचन । आपण्या आपण
नाडियेलें ॥2॥ तुका म्हणे त्यासी काय व्याली रांड । करितो बडबड रात्रदिस ॥3॥
4260 संत देखोनियां स्वयें दृष्टी टाळी । आदरें न्याहाळी
परस्त्रीसी ॥1॥ वीट ये कर्णासी संतवाक्यामृता । स्त्रीशब्द
ऐकतां निवे कर्ण ॥ध्रु.॥ कथेमाजी निज वाटे नित्यक्षणीं । स्त्रियेचे कीर्त्तनीं प्रेमें जागे ॥2॥ तुका म्हणे तुम्ही क्रोधासी न यावें । स्वभावा करावें काय कोणीं ॥3॥
4261 मणि पडिला दाढेसी मकरतोंडीं । सुखें हस्तें चि काढवेल
प्रौढीं ॥1॥ परि मूर्खाचें चित्त बोधवेना । दुधें
कूर्मीच्या पाळवेल सेना ॥ध्रु.॥ सकळ पृथ्वी हिंडतां
कदाचित । ससीसिंगाची प्राप्त होय तेथें ॥2॥ अतिप्रयत्नें
गाळितां वाळुवेतें । दिव्य तेलाची प्राप्त होय
तेथें ॥3॥ अतिक्रोधें खवळला फणी पाही । धरूं येतो मस्तकीं पुष्पप्रायी
॥4॥ पहा ब्रह्मानंदें चि एकीं हेळा । महापातकी तो तुका मुक्त केला ॥5॥
4262 भोळे भाविक हे जुनाट चांगले । होय तैसें केलें भक्तीभावें ॥1॥ म्हणउनि चिंता नाहीं आम्हां दासां । न भ्यो गर्भवासा जन्म घेतां ॥ध्रु.॥ आपुलिया इच्छा करूं गदारोळ । भोगूं सर्वकाळ सर्व सुखें ॥2॥ तुका म्हणे आम्हां देवाचा सांगात । नाहीं विसंबत येर येरां ॥3॥
4263 आतां तरी माझी परिसा वीनंती । रखुमाईच्या पति पांडुरंगा ॥1॥ चुकलिया बाळा न मारावें जीवें । हित तें करावें मायबापीं ॥2॥ तुका म्हणे तुझा म्हणताती मज । आतां आहे लाज हे चि तुम्हां ॥3॥
4264 नाही बळयोग अभ्यास कराया । न कळे ते क्रिया साधनाची ॥1॥ तुझिये भेटीचें प्रेम अंतरंगीं । नाहीं बळ अंगीं भजनाचें
॥ध्रु.॥ काय पांडुरंगा करूं बा विचार । झुरतें अंतर
भेटावया ॥2॥ तुका म्हणे सांगा वडिलपणें बुद्धी । तुजविण दयानिधी पुसों कोणां ॥3॥
4265 जिहीं तुझी कास भावें धरियेली । त्यांची नाहीं केली सांड
देवा ॥1॥ काय माझा भोग आहे तो न कळे । सुखें तुम्ही डोळे झांकियेले ॥ध्रु.॥ राव रंक तुज सारिके चि जन । नाहीं थोर लहान तुजपाशीं ॥2॥ तुका म्हणे मागें
आपंगिलें भक्ता । माझिया संचिता कृपा नये ॥3॥
4266 पहावया तुझा जरि बोलें अंत । तरि माझे जात डोळे देवा ॥1॥ स्तंबीं तुज नाहीं घातलें प्रल्हादें । आपुल्या आनंदें
अवतार ॥ध्रु.॥ भक्ताचिया काजा जालासी सगुण । तुज नाहीं गुण रूप नाम ॥2॥ ऐसा कोण देवा अधम यातीचा । निर्धार हा साचा नाहीं तुझा ॥3॥ तुका म्हणे बोले
कवतुकें गोष्टी । नेदीं येऊं पोटीं राग देवा ॥4॥
4267 प्रगट व्हावें हे अज्ञानवासना । माझी नारायणा हीनबुद्धि ॥1॥ खाणीवाणी होसी काष्टीं तूं पाषाणीं । जंतु जीवाजनीं
प्रसिद्ध हा ॥ध्रु.॥
ज्ञानहीन तुज पाहें
अल्पमति । लहान हा चित्तीं धरोनियां ॥2॥ परि
तूं कृपाळ होसी देवराणा । ब्रीदें तुझीं
जना प्रसिद्ध हें ॥3॥ उतावीळ
बहु भक्तांचिया काजा । होसी केशीराजा तुका म्हणे ॥4॥
4268 जरी तुझा मज नसता आधार । कैसा हा संसार दुरावला ॥1॥ ऐसा
बळी कोण होइल पुरता । जो हे वारी चिंता आशापाश ॥ध्रु.॥ मायामोहफांसा लोकलाजबेडी । तुजवीण तोडी कोण एक ॥2॥ हें तों मज कळों आलें अनुभवें । बरें माझ्या जीवें
पांडुरंगा ॥3॥ तुका म्हणे यास तूं चि माझा गोही । पुरी भाव नाहीं जना लोका ॥4॥
4269 तुजविण चाड आणिकांची कांहीं । धरीन हें नाहीं तुज ठावें ॥1॥ तरणउपाय योगक्षेम माझा । ठेवियेला तुझ्या पायीं देवा
॥ध्रु.॥ कोण मज आळी काय हे तांतडी । सोनियाची घडी जाय
दिस ॥2॥ तुझिया नामाचें ल्यालोंसें भूषण । कृपा संतजन करितील ॥3॥ तुका म्हणे जाला
आनंदाचा वास । हृदया या नास नव्हे कधीं ॥4॥
4270 हें चि सुख पुढे मागतों आगळें । आनंदाचीं फळें सेवादान ॥1॥ जन्मजन्मांतरीं तुझा चि अंकिला । करूनि विठ्ठला दास ठेवीं
॥ध्रु.॥ दुजा भाव आड येऊं नेदीं चित्ता । करावा अनंता
नास त्याचा ॥2॥ अभय देऊनि करावें सादर । क्षण तो विसर पडों
नेदीं ॥3॥ तुका म्हणे आम्ही जे जे इच्छा करूं । ते ते
कल्पतरू पुरविसी ॥4॥
4271 तुज केलिया नव्हे ऐसें काई । डोंगराची राई क्षणमात्रें ॥1॥ मज
या लोकांचा न साहे आघात । देखणें प्रचित जीव घेती ॥ध्रु.॥ सहज विनोदें बोलियेलों गोष्टी । अरंभी तों पोटीं न धरावी ॥2॥ दीनरूप मज करावें नेणता । याहुनी अनंता आहें तैसा ॥3॥ तुका म्हणे जेणें
मज तूं भोगसी । तें करीं जनासीं चाड नाहीं ॥4॥
4272 ऐसा सर्व भाव तुज निरोपिला । तूं मज एकला सर्वभावें ॥1॥ अंतरींची कां हे नेणसील गोष्टी । परि सुखासाटीं बोलविसी
॥ध्रु.॥ सर्व माझा भार तुज चालवणें । तेथें म्यां
बोलणें काय एक ॥2॥ स्वभावें
स्वहित हिताचें कारण । कौतुक करून निवडिसी ॥3॥ तुका
म्हणे तूं हें जाणसी गा देवा । आमुच्या स्वभावा अंतरींच्या ॥4॥
4273 लोखंडाचे न पाहे दोष । शिवोन परीस सोनें करी ॥1॥ जैसी
तैसी तरीं वाणी । मना आणी माउली ॥ध्रु.॥ लेकराचें
स्नेहे गोड । करी कोड त्यागुणें ॥2॥ मागें
पुढें रिघे लोटी । साहे खेटी करी तें ॥3॥ तुका
विनंती पांडुरंगा । ऐसें सांगा आहे हें ॥4॥
4274. पर्वकाळीं धर्म न करी नासरी । खर्ची
राजद्वारीं द्रव्यरासी ॥1॥ सोइर्‍याची करी पाहुणेर बरा । कांडवी ठोंबरा
संतांलागीं ॥ध्रु.॥ बाइलेचीं सर्व आवडीनें पोसी । मातापितरांसी
दवडोनी ॥2॥ श्राद्धीं कष्टी होय सांगतां ब्राह्मण । गोवार मागून
सावडीतो ॥3॥ नेतो पानें फुलें वेश्येला उदंड ।
ब्राह्मणासी खांड नेदी एक ॥4॥ हातें
मोर्‍या शोधी कष्ट करी नाना । देवाच्या पूजना
कांटाळतो ॥5॥ सारा वेळ धंदा करितां श्रमेना । साधूच्या
दर्शना जातां कुंथे ॥6॥ हरिच्या
कीर्तनीं गुंगायासि लागे । येरवीं तो जागे उगला चि ॥7॥ पुराणीं बैसतां नाहीं रिकामटी । खेळतो सोंगटी अहोरात्रीं ॥8॥ देवाच्या विभुती न पाहे सर्वथा । करी पानवथा नेत्रभिक्षा ॥9॥ गाइला देखोनी बदबदां मारी
। घोड्याची चाकरी गोड लागे ॥10॥ ब्राह्मणाचें तीर्थ घेतां त्रास मोटा । प्रेमें घेतो घोंटा
घटघटां ॥11॥ तुका म्हणे ऐसे
प्रपंचीं गुंतले । जन्मोनि मुकले विठोबासी ॥12॥
4275 आम्ही रामाचे राऊत । वीर जुंझार बहुत ॥1॥ मनपवनतुरंग । हातीं नामाची फिरंग ॥ध्रु.॥ वारू चालवूं चहूंखुरीं । घाला घालूं यमपुरी ॥2॥ तुका म्हणे पेणें
। आम्हां वैकुंठासी जाणें ॥3॥
4276 पवित्र तें कुळ पावन तो देश । जेथें हरिचे दास घेती जन्म ॥1॥ कर्मधर्म त्याचे जाला नारायण । त्याचेनी पावन तिन्ही लोक
॥ध्रु.॥ वर्णअभिमानें कोण जाले पावन । ऐसें द्या
सांगून मजपाशीं ॥3॥ अंत्यजादि
योनि तरल्या हरिभजनें । तयाचीं पुराणें भाट जालीं ॥3॥ वैश्य
तुळाधार गोरा तो कुंभार । धागा हा चांभार रोहिदास ॥4॥ कबीर
मोमीन लतिब मुसलमान । शेणा न्हावी जाण विष्णुदास ॥5॥ काणोपात्र
खोदु पिंजारी तो दादु । भजनीं अभेदू हरिचे पायीं ॥6॥ चोखामेळा
बंका जातीचा माहार । त्यासी सर्वेश्वर ऐक्य करी ॥7॥ नामयाची
जनी कोण तिचा भाव । जेवी पंढरीराव तियेसवें ॥8॥ मैराळा
जनक कोण कुळ त्याचें । महिमान तयाचें काय सांगों ॥9॥ यातायातीधर्म
नाहीं विष्णुदासा । निर्णय हा ऐसा वेदशास्त्रीं ॥10॥ तुका
म्हणे तुम्ही विचारावे
ग्रंथ । तारिले पतित नेणों किती ॥11॥
4277. नामासारिखी करणी । हे तों न दिसे त्रिभुवनीं
॥1॥ सिलंगणीचें सोनें । ठेवूं नये तें गाहाण ॥ध्रु.॥ आदित्याचीं झाडें । काय त्याचा उजड पडे ॥2॥ तुका म्हणे देवा ।
ब्रीदें सोडोनियां ठेवा ॥3॥
4278 येऊनि संसारा काय हित केलें । आयुष्य नासिलें शिश्नोदरा ॥1॥ विषय सेवितां कोण तृप्त जाला । इंधनीं निवाला अग्नि कोठें ॥ध्रु.॥ देखोनी मृगजळ
भांबावलीं वेडीं । विचाराची थडी न टाकिती ॥2॥ ऐसियां
जीवांसी सोय न लाविसी । निष्ठ कां होसी कृपाळुवा ॥3॥ तुका
म्हणे देवा अगाध पैं थोरी । सर्वांचे अंतरीं पुरलासी ॥4॥
4279 समर्थाचे सेवे बहु असे हित । विचार हृदयांत करुनी पाहें ॥1॥ वरकडोऐसा नव्हे हा समर्थ । क्षणें चि घडित सृष्टी नाशें
॥ध्रु.॥ ज्याची कृपा होतां आपणा ऐसें करी । उरों नेदी
उरी दारिद्राची ॥2॥ ऐशालागीं
मन वोळगे अहर्णिशीं । तेणें वंद्य होशी ब्रह्मांदिकां ॥3॥ तुका म्हणे हें चि
आहे पैं मुद्दल । सत्य माझा बोल हा चि माना ॥4॥
4280 पिकलिये सेंदे कडुपण गेलें । तैसें आम्हां केलें पांडुरंगें ॥1॥ काम
क्रोध लोभ निमाले ठायीं चि । सर्व आनंदाची सृष्टी जाली ॥ध्रु.॥ आठव नाठव गेले भावाभाव
। जाला स्वयमेव पांडुरंग ॥2॥ तुका
म्हणे भाग्य या नांवें म्हणीजे । संसारीं जन्मीजे या चि लागीं ॥3॥
4281 येऊनि नरदेहा विचारावें सार । धरावा पैं धीर भजनमार्गा ॥1॥ चंचळ
चित्तासी ठेवूनियां ठायीं । संतांचिये पायीं लीन व्हावें ॥ध्रु.॥ भावाचा पैं हात धरावा निश्चयें । तेणें भवभय देशधडी ॥2॥ नामापरतें जगीं साधन सोपें नाहीं । आवडीनें गाइ सर्वकाळ ॥3॥ तुका
म्हणे धन्य वंश त्या नराचा । ऐसा निश्चयाचा मेरु जाला ॥4॥
4282 षडधसीं रांधिलें खापरीं घातलें । चोहोटा ठेविलें
मध्यरात्रीं ॥1॥ त्यासी सदाचारी लोक न शिवती । श्वानासी निश्चिती फावलें तें ॥ध्रु.॥ तैसें दुष्टकर्म जालें हरिभक्ता । त्यागिली ममता विषयासक्ती ॥2॥ इहपरलोक
उभय विटाळ । मानिती केवळ हरिचे दास ॥3॥ तुका
म्हणे देवा आवडे हे सेवा । अनुदिनीं व्हावा पूर्ण हेतु ॥4॥
4283 बीज भाजुनि केली लाही । आमहा जन्ममरण नाहीं ॥1॥ आकाराशी कैंचा ठाव । देहप्रत्यक्ष जाला देव ॥ध्रु.॥ साकरेचा नव्हे उस । आम्हां कैंचा गर्भवास ॥2॥ तुका
म्हणे औघा योग । सर्वां घटीं पांडुरंग ॥3॥
4284 वैकुंठींचा देव आणिला भूतळा । धन्य तो आगळा पुंडलीक ॥1॥ धारिष्ट धैर्याचा वरिष्ठ भक्तांचा । पवित्र पुण्याचा एकनिष्ठ ॥ध्रु.॥ पितृसेवा पुण्यें लाधला निधान । ब्रह्म सनातन अंगसंगें ॥2॥ अंगसंगें रंगें क्रीडा करी जाणा । ज्या घरीं पाहुणा
वैकुंठींचा ॥3॥ धन्य त्याची शक्ती भक्तीची हे ख्याति । तुका म्हणे मुक्ती पायीं लोळे ॥4॥
4285 मृगाचिये अंगीं कस्तुरीचा वास । असे ज्याचा त्यास नसे ठाव ॥1॥ भाग्यवंत घेती वेचूनियां मोलें । भारवाही मेले वाहतां ओझें
॥ध्रु.॥ चंद्रामृतें तृप्तीपारणें चकोरा । भ्रमरासी चारा सुगंधाचा ॥2॥ अधिकारी येथें घेती हातवटी । परीक्षावंता दृष्टी रत्न जैसें
॥3॥ तुका म्हणे काय अंधळ्या हातीं । दिले जैसें मोतीं वांयां जाय ॥4॥
4286 आलिया संसारीं देखिली पंढरी । कीर्ती महाद्वारीं वानूं तुझी ॥1॥ पताकांचे
भार नामाचे गजर । देखिल्या संसार सफळ जाला ॥ध्रु.॥ साधुसंतांचिया धन्य जाल्या भेटी । सांपडली लुटी मोक्षाची हे
॥2॥ तुका म्हणे आतां
हें चि पैं मागणें । पुढती नाहीं येणें संसारासी ॥3॥
4287 ऐसे कैसे जाले भोंदू । कर्म करोनि म्हणति साधु ॥1॥ अंगा लावूनियां राख । डोळे झांकुनी करिती पाप ॥ध्रु.॥ दावुनि वैराग्याची कळा । भोगी विषयाचा सोहळा ॥2॥ तुका म्हणे सांगों
किती । जळो तयांची संगती ॥3॥
4288 कोणी निंदा कोणी वंदा । आम्हां स्वहिताचा धंदा ॥1॥ काय तुम्हांसी गरज ।
आम्ही भजूं पंढरिराज ॥ध्रु.॥ तुम्हांसारिखें
चालावें । तेव्हां स्वहिता मुकावें ॥2॥ तुका
म्हणे हो कां कांहीं । गळ दिला विठ्ठल पायीं ॥3॥
4289 तुझे नामें दिनानाथा । आम्ही उघडा घातला माथा ॥1॥ आतां न धरावें दुरी । बोल येइल ब्रीदावरी ॥ध्रु.॥ पतित
होतों ऐसा ठावा । आधीं कां न विचारावा ॥2॥ तुका
म्हणे तुझे पायीं । आम्ही मिरास केली पाहीं ॥3॥
4290 रक्त श्वेत
कृष्ण पीत प्रभा भिन्न । चिन्मय अंजन सुदलें डोळां ॥1॥ तेणें अंजनगुणें दिव्यदृष्टी जाली । कल्पना निवाली द्वैताद्वैत ॥ध्रु.॥ देशकालवस्तुभेद मावळला । आत्मा निर्वाळला विश्वाकार ॥2॥ न जाला प्रपंच आहे परब्रह्म । अहंसोहं ब्रह्म आकळलें ॥3॥ तत्वमसि विद्या ब्रह्मानंद सांग । तें चि जाला
अंगें तुका आतां ॥4॥
4291 नीत सांडोनि अवनीत चाले । भंडउभंड भलतें चि बोले ॥1॥ त्यांत कोणाचें काय बा गेलें । ज्याचें तेणें अनहित केलें
॥ध्रु.॥ ज्यासि वंदावें त्यासी निंदी । मैत्री
सांडोनि होतसे दंदी ॥2॥ आन
यातीचे संगती लागे । संतसज्जनामध्यें ना वागे ॥3॥ केल्याविण
पराक्रम सांगे । जेथें सांगे तेथें चि भीक मागे ॥4॥ करी
आपुला चि संभ्रम । परि पुढें कठीण फार यम ॥5॥ तुका
म्हणे कांहीं नित्यनेम । चित्तीं न धरी तो अधम ॥6॥
4292 मानूं कांहीं आम्ही आपुलिया
स्वइच्छा । नाहीं तरि सरिसा रंकरावो ॥1॥ आपुल्या
उदास आहों देहभावीं । मग लज्जाजीवीं चाड नाहीं ॥2॥ तुका
म्हणे खेळों आम्ही सहजलीळे
। म्हणोनी निराळे सुख दुःख ॥3॥
4293 बोले तैसा चाले । त्याचीं वंदीन पाउलें ॥1॥ अंगें झाडीन अंगण । त्याचें दासत्व करीन ॥ध्रु.॥ त्याचा होइन किंकर । उभा ठाकेन जोडोनि कर ॥2॥ तुका
म्हणे देव । त्याचे चरणीं माझा भाव ॥3॥
4294 पाण्या निघाली गुजरी । मन ठेविलें दो घागरीं । चाले मोकळ्या पदरीं । परी लक्ष तेथें ॥1॥ वावडी
उडाली अंबरीं । हातीं धरोनियां दोरी । दिसे दुरिच्या दुरी
। परी लक्ष तेथें ॥ध्रु.॥ चोर चोरी करी । ठेवी वनांतरीं । वर्ततसे चराचरीं । परी लक्ष
तेथें ॥2॥ व्यभिचारिणी नारी । घराश्रम करी । परपुरुष जिव्हारीं । परी
लक्ष तेथें ॥3॥ तुका म्हणे असों भलतिये व्यापारीं । लक्ष सर्वेश्वरीं ।
चुकों नेदी ॥4॥
4295 जनाचिया मना जावें कासियेसी । माझी वाराणसी पांडुरंग ॥1॥ तेथें भागीरथी येथें भीमरथी । अधिक म्हणती चंद्रभागा ॥ध्रु.॥ तेथें माधवराव येथें यादवराज । जाणोनियां भाव पुंडलिकाचा ॥2॥ विष्णुपद गया ते चि येथें आहे । प्रत्यक्ष हें पाहे विटेवरी
॥3॥ तुका म्हणे हे चि
प्रपंच उद्धरी । आतां पंढरपुरी घडो बापा ॥4॥
4296 नको येऊं लाजे होय तूं परती । भजों दे श्रीपती सखा माझा ॥1॥ तुझे संगतीनें मोटा जाला घात । जालों मी अंकित दुर्जनाचा ॥2॥ तुका म्हणे रांडे
घेइन काठीवरी । धनी सहाकारी राम केला ॥3॥
4297 भक्तीॠण घेतलें माझें । चरण गाहाण आहेत तुझे ॥1॥ प्रेम
व्याज देइ हरी । माझा हिशेब लवकरी करीं ॥ध्रु.॥ माझें मी न सोडीं धन । नित्य करितों कीर्त्तन ॥2॥ तुझें नाम आहे खत । सुखें करी पंचाइत ॥3॥ तुका
म्हणे गरुडध्वजा । यासी साक्ष श्रीगुरुराजा ॥4॥
4298 फिरविलें देऊळ जगामाजी ख्याति । नामदेवा हातीं दुध प्याला ॥1॥ भरियेली हुंडी नरसी महत्याची । धनाजी जाटाचीं सेतें पेरी ॥ध्रु.॥ मिराबाइसाटीं घेतों विष
प्याला । दामाजीचा जाला पाढेवार ॥2॥ कबीराचे
मागीं विणूं लागे सेले । उठविलें मूल कुंभाराचें ॥3॥ आतां
तुम्ही दया करा पंढरिराया । तुका विनवी पायां
नमीतसे ॥4॥
4299 हे चि वेळ देवा नका मागें घेऊं । तुम्हांविण जाऊं शरण कोणा ॥1॥ नारायणा
ये रे पाहें विचारून । तुजविण कोण आहे मज ॥ध्रु.॥ रात्रहि दिवस तुज आठवूनि आहें । पाहातोसी काये सत्व माझें ॥2॥ तुका
म्हणे किती येऊं काकुलती । कांहीं माया चित्तीं येऊं द्यावी ॥3॥
4300 इंद्रावणा केलें साकरेचें आळें । न सांडी वेगळें कडुपण ॥1॥ कावळ्याचें पिलूं
कौतुकें पोशिलें । न राहे उगलें विष्ठेविण ॥ध्रु.॥ क्षेम देतां अंगा गांधेलाची पोळी । करवी नादाळी महाशब्द ॥2॥ तुका म्हणे ऐसे न
होती ते भले । घालिती ते घाले साधुजना ॥3॥
--: संकलन संतचरणरज श्री शाहू संभाजी भारती :--
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
धन्यावाद ! लवकरच आपले समाधान होईल.