तुकारामगाथा
विटूदांडू - अभंग 1
201 माग विटूदांडू । आणीक कांही खेळ मांडूं ॥1॥ बहु अंगा आले डाव । स्थिर
नाहीं कोठें पाव ॥ध्रु.॥ कोली हाणे टोला । झेली तेणें तो गोविला ॥2॥ एकमेकां हाका मारी । सेल जाळी एक धरी ॥3॥ राजी आलें नांव । फेरा न चुके चि धांव ॥4॥ पुढें एक पाटी । एक एकें दोघां आटी ॥5॥ एका सोस पोटीं । एक धांवे हात पिटी ॥6॥ तुका म्हणे आतां । खेळ मोडावा परता ॥7॥
202 पाहातां गोवळी ।
खाय त्यांची उष्टावळी ॥1॥ करिती नामाचें
चिंतन । गडी कान्होबाचें ध्यान ॥ध्रु.॥ आली द्यावी डाई । धांवे वळत्या
मागें गाई ॥2॥ एके ठायीं काला ।
तुका म्हणे भाविकाला ॥3॥
203 पैल आली आगी कान्हो
काय रे करावें । न कळे तें कैसें आजि वांचों आह्मी जीवें ॥1॥ धांव रे हरी सांपडलों संधी । वोणव्याचे मधीं बुद्धि
कांहीं करावी ॥ध्रु.॥ अवचितां जाळ येतां देखियेला वरी । परतोनि पाहतां आधीं होतों
पाठमोरी ॥2॥ सभोंवता फेर रीग न
पुरे पळतां । तुका म्हणे जाणसी तें करावें अनंता ॥3॥
204 भिऊं नका बोले
झाकुनियां राहा डोळे । चालवील देव धाक नाहीं येणें वेळे ॥1॥ बाप रे हा देवांचा ही देव कळों । नेदी माव काय करी करवी ते
॥ध्रु.॥ पसरूनि मुख विश्वरूप खाय जाळ । सारूनियां संधी
अवघे पाहाती गोपाळ ॥2॥ तुका म्हणे आह्मी
मागें भ्यालों वांयांविण । कळों आलें आतां या सांगातें नाहीं शिण ॥3॥
205 नेणती तयांसि साच
भाव दावी हरी । लाज नाहीं नाचे पांवा वाजवी मोहरी ॥1॥ चला रे याच्या पायां लागों आतां । राखिलें जळतां महा
आगीपासूनि ॥ध्रु.॥ कैसी रे कान्होबा एवढी गिळियेली
आगी । न देखों पोळला तुज तोंडीं कोठें अंगी ॥2॥ तुका म्हणे तुह्मी कां रे करितां नवल । आमची सिदोरी खातो त्याचें आलें
बळ ॥3॥
206 त्यांनीं धणीवरी
संग केला हरीसवें । देऊनि आपुलें तो चि देईल तें खावें ॥1॥ न ठेवी आभार प्रेमाचा भुकेला । बहु दिवस संग हा चि निर्धार
त्याला ॥ध्रु.॥ कान्होबा तू जेवीं घासोघासीं ह्मणती । आरुष गोपाळें
त्यांची बहु देवा प्रीती ॥2॥ तुका म्हणे आतां
जाऊं आपुलिया घरा । तोय वांचविलें ऐसें सांगों रे दातारा ॥3॥
207 घ्या रे भोंकरें
भाकरी । दहींभाताची सिदोरी । ताक सांडीं दुरी । असेल तें तयापें ॥1॥ येथें द्यावें तैसें घ्यावे । थोडें परी निरें व्हावें ।
सांगतों हे ठावें । असों द्या रे सकळां ॥ध्रु.॥ माझें आहे तैसें
पाहे । नाहीं तरी घरा जाये । चोरोनियां माये । नवनीत आणावें ॥2॥ तुका म्हणे घरीं । माझें कोणी नाहीं हरी । नका करूं दुरी । मज पायां
वेगळें ॥3॥
208 काल्याचिये आसे ।
देव जळीं जाले मासे । पुसोनियां हांसे । टिरीसांगातें हात ॥1॥ लाजे त्यासि वांटा नाहीं । जाणे अंतरीचें तें ही । दीन
होतां कांहीं । होऊं नेदी वेगळें ॥ध्रु.॥ उपाय अपाय यापुढें । खोटे निवडितां
कुडे । जोडुनियां पुढें । हात उभे नुपेक्षी ॥2॥ तें घ्या रे सावकाशें । जया फावेल तो तैसें । तुका म्हणे रसें
। प्रेमाचिया आनंदें ॥3॥
209 गोपाळ ह्मणती
कान्होबा या रे कांहीं मागों । आपुलाले आह्मी जीवीची तया आवडी सांगों । एक ह्मणती उगे रे
उगे मागेंचि लागों । निजों नका कोणी घरीं रे आजि अवघेचि जागों ॥1॥ जाणोनि नेणता हरि रे मध्यें उगाचि बैसे । नाइकोनि बोल अइके
कोण कोणाचे कैसे । एक एकाच्या संवादा जाणे न मिळे ची ऐसें । पोटीचें होटा
आणवी देतो तयांसि तैसें ॥ध्रु.॥ एक ह्मणति बहु रे आह्मी पीडिलों माया । नेदी दहींभातसिदोरी
ताक घालिती पिया । तापलों विळतां गोधनें नाहीं जीवन छाया । आतां मागों पोटभरी
रे याच्या लागोनि पायां ॥2॥ एक ह्मणति तुमचें
अरे पोट तें किती । मागों गाइऩ ह्मैसी घोडे रे धन संपित्त हित्त । देव गडी कान्हो
आमुचा आह्मां काय हातिं । कन्याकुमरें दासी रे बाजावरी सुपती ॥3॥ एक ह्मणती बेटे हो कोण करी जतन । गाढव तैसेंचि घोडें रे कोण
तयाचा मान । लागे भवरोग वाहतां खांदीं चवघे जण । हातीं काठी डोया
बोडक्या हिंडों मोकळे राण ॥4॥ एक ह्मणती रानीं रे बहु सावजें फार । फाडफाडूं खाती डोळे रे
पाय नेतील कर । राखोनि राखे आपणा ऐसा कैचा शूर
। बैसोनि राहों घरीं रे कोण करी हे चार ॥5॥ घरीं बैसलिया बहुतें बहु सांगती काम । रिकामें कोणासि नावडे
ऐसें आह्मासि ठावें । चौघांमध्यें बरें दिसेसें तेथें नेमक व्हावें । लपोनि सहज खेळतां
भलें गडियासवें ॥6॥ एक ह्मणती गडी ते
भले मिळती मता । केली तयावरी चाली रे बरी आपुली सत्ता । नसावे ते तेथें तैसे
रे खेळ हाणिती लाता । रडी एकाएकीं गेलिया गोंधळ उडती लाता ॥7॥ एक ह्मणती खेळतां उगीं राहतीं पोरें । ऐसें काय घडों शके रे
कोणी लहान थोरें । अवघीं येती रागा रे एका ह्मणतां बरें । संगें वाढे कलह
हरावा एकाएकीं च खरें ॥8॥ एक ह्मणती एकला रे
तूं जासील कोठें । सांडी मांडी हें वाउगें तुझे बोल चि खोटे । ठायीं राहा उगे
ठायीं च कां रे सिणसी वाटे । अवघियांची सिदोरी तुझे भरली मोटे ॥9॥ तुका ह्मणे काय काहण्या अरे सांगाल गोष्टी । चाटावे तुमचे
बोल रे भुका लागल्या पोटीं । जागा करूं या रे कान्होबा मागों कवळ ताटीं । धाले गडी तुका
ढेकर देतो विठ्ठल कंठीं ॥10॥
210 आजि ओस अमरावती ।
काला पाहावया येती । देव विसरती । देहभाव आपुला ॥1॥ आनंद न समाये मेदिनी । चारा विसरल्या पाणी । तटस्थ त्या
ध्यानीं । गाई जाल्या श्वापदें ॥ध्रु.॥ जें या देवांचें
दैवत । उभें आहे या रंगांत । गोपाळांसहित । क्रीडा करी कान्होबा ॥2॥
211 चला बाई पांडुरंग पाहूं
वाळवंटीं । मांडियेला काला भोंवती गोपाळांची दाटी ॥1॥ आनंदें कवळ देती एकामुखीं एक । न ह्मणती सान थोर अवघीं
सकिळक ॥ध्रु.॥ हमामा हुंबरी पांवा वाजविती मोहरी । घेतलासे फेर माजी
घालुनियां हरी ॥2॥ लुब्धल्या नारी नर
अवघ्या पशुयाती । विसरलीं देहभाव शंका नाहीं चित्तीं ॥3॥ पुष्पाचा वरुषाव जाली आरतियांची दाटी । तुळसी गुंफोनियां
माळा घालितील कंठीं ॥4॥ यादवांचा राणा
गोपीमनोहर कान्हा । तुका म्हणे सुख वाटे देखोनियां मना ॥5॥
212 माझे गडी कोण कोण ।
निवडा भिन्न यांतुनी ॥1॥ आपआपणामध्यें मिळों
। एक खेळों एकाशीं ॥ध्रु.॥ घाबरियांच्या मोडा काडी ।
धाडा भाडी वळतियां ॥2॥ तुका म्हणे देवापाशीं । विटाळशी नसावी ॥3॥
213 हे चि अनुवाद सदा
सर्वकाळ । करुनियां गोपाळकाला सेवूं ॥1॥ वोरसलें कामधेनूचें दुभतें । संपूर्ण आइतें गगनभरी ॥ध्रु.॥ संत सनकादिक गोमटे परवडी
। विभाग आवडी इच्छेचिये ॥2॥ तुका म्हणे मधीं
घालूं नारायण । मग नव्हे सीण कोणा खेळें ॥3॥
214 अधिकाचा मज कांटाळा
। तुह्मां गोपाळां संगति ॥1॥ काय नाहीं
तुह्मापाशीं । सकळांविशीं संपन्न ॥ध्रु.॥ उद्योगाचा नेघें भार । लागल्या सार
पुरतें ॥2॥ तुका म्हणे अधीर जिणें । नारायणें न करावें ॥3॥
215 जालों आतां एके
ठायीं । न वंचूं कांहीं एकमेकां ॥1॥ सरलों हेंगे देउनि मोट । कटकट काशाची ॥ध्रु.॥ सोडोनियां गांठीं
पाहें । काय आहे त्यांत तें ॥2॥ तुका म्हणे जालों निराळा । आतां गोपाळा देऊं बोभा ॥3॥
216 या रे करूं गाई । जमा निजलेती
काई । बोभाटानें आई । घरा गेल्या मारील ॥1॥ घाला घाला रे फुकारे । ज्याची तेणेंचि मोहरे । एवढेंचि पुरे
। केलियानें सावध ॥ध्रु.॥ नेणोनियां खेळा । समय समयाच्या वेळा । दुश्चिताजवळा
। मिळालेति दुश्चित ॥2॥ तुका म्हणे शीक ।
न धरितां लागे भीक । धरा सकळीक । मनेरी धांवा वळतियां ॥3॥
217 वोळलीचा दोहूं
पान्हा । मज कान्हा सांगितला ॥1॥ घ्या जि हेंगे क्षीर हातीं । निगुतीनें वाढावें ॥ध्रु.॥ सांगितलें केलें
काम। नव्हे धर्म सत्याचा ॥2॥ तुका म्हणे नवें
जुनें । ऐसें कोणें सोसावें॥3॥
218 येइल तें घेइन भागा
। नव्हे जोगा दुसरिया ॥1॥ आवडी ते तुह्मी
जाणा । बहु गुणांसारिखी ॥ध्रु.॥ मज घेती डांगवरी । सवें हरि नसलिया ॥2॥ तुका म्हणे राबवा देवा । करीन सेवा सांगितली ॥3॥
219 अंतरली कुटी मेटी ।
भय धरूनियां पोटीं । ह्मणतां जगजेठी । धांवें करुणाउत्तरीं ॥1॥ बाप बिळया शिरोमणी । उताविळ या वचनीं । पडलिया कानीं ।
धांवा न करी आळस ॥ध्रु.॥ बळ दुनी शरणागता । स्वामी वाहों नेदी चिंता । आइतें चि दाता
। पंगतीस बैसवी ॥2॥ वाहे खांदीं पाववी
घरा । त्याच्या करी येरझारा । बोबड्या उत्तरा । स्वामी तुकया मानवे ॥3॥
220 धन्य तें गोधन
कांबळी काष्ठीका । मोहरी पांवा निका ब्रीद वांकी ॥1॥ धन्य तें गोकुळ धन्य ते गोपाळ । नरनारी सकळ धन्य जाल्या
॥ध्रु.॥ धन्य देवकी जसवंती दोहींचें । वसुदेवनंदाचें भाग्य जालें ॥2॥ धन्य त्या गोपिका सोळा सहस्र बाळा । यादवां सकळां धन्य
जालें ॥3॥ धन्य म्हणे तुका जन्मा तींचि
आलीं । हरिरंगीं रंगलीं सर्वभावें ॥4॥
221 गौळणी बांधिती
धारणासि गळा । खेळे त्या गोपाळांमाजी ब्रह्म ॥1॥ धांवोनियां मागे यशोदे भोजन । हिंडे रानोरान गाईपाठीं ॥ध्रु.॥ तुका म्हणे सर्व
कळा ज्याचे अंगीं । भोळेपणालागीं भीक मागे ॥2॥
222 देखिलासि माती
खातां । दावियानें बांधी माता ॥1॥ जाळी घेउनि कांबळी काठी । गाई वळी
वेणु पाठीं ॥ध्रु.॥ मोठें भावार्थाचें बळ । देव जाला त्याचें बाळ ॥2॥ तुका ह्मणे भक्तासाठीं । देव धांवे पाठोवाटीं ॥3॥
223 हा गे माझे हातीं ।
पाहा कवळ सांगाती ॥1॥ देवें दिला खातों
भाग । कराल तर करा लाग ॥ध्रु.॥ धालें ऐसें पोट । वरी करूनियां बोट ॥2॥ तुका म्हणे घरीं । मग कैं जी या परी ॥3॥
224 अवघें अवघीकडे ।
दिलें पाहे मजकडे । अशा सवंगडे । सहित थोरी लागली ॥1॥ कां रे धरिला अबोला । माझा वांटा देई मला ।
सिदोरीचा केला । झाडा आतां निवडे ना ॥ध्रु.॥ भूक लागली अनंता ।
कां रे नेणसी जाणतां । भागलों विळतां । गाई सैरा ओढाळा ॥2॥ तुका करुणा भाकी । हरि पाहे गोळा टाकी । घेता जाला सुखी । भीतरी वांटी
आणीकां ॥3॥
225 आह्मी गोवळीं
रानटें । नव्हों जनांतील धीटें ॥1॥ सिदोरीचा करूं काला । एक वांटितों एकाला ॥ध्रु.॥ खेळों आपआपणांशीं । आमचीं तीं
आह्मांपाशीं ॥2॥ मिळालों नेणते ।
तुका कान्होबा भोंवते ॥3॥
226 अवघियां दिला गोर ।
मजकरे पाहीना ॥1॥ कांफ्दे गोपाळ डोळे
चोळी । ढुंगा थापली हाणे तोंडा ॥ध्रु.॥ आवडती थोर मोटे । मी रे पोरटें
दैन्यवाणे ॥2॥ तुका म्हणे जाणों
भाव । जीविंचा देव बुझावी ॥3॥
मृदंग पाटी - अभंग
227 मागें पुढें पाहें
सांभाळूनि दोनी ठाय । चुकावूनि जाय गडी राखे गडियांसि ॥1॥ मुरडे दंडा दोहीं तोंडें गडियां सावध करी । भेटतियासंगे तया
हाल तुजवरी ॥ध्रु.॥ गडियां गडी वांटुनि देई ।
ज्याचा सोडी ते चि ठायीं ॥2॥ अगळया बळें करील काय । तुज देणें लागे
डोय ॥3॥ नवां घरीं पाउला करीं । सांपडे तो तेथें धरीं ॥4॥ जिंकोनि डाव करीं । टाहो सत्ता आणिकांवरी ॥5॥ सांपडोनि डाइप बहु । काळ गुंतलासी ॥6॥ बिळया गडी फळी । फोडी न धरितां त्यांसी ॥7॥ चुकांडी जो खाय मिळोनि अंगीं जाय । गुंतलासी काय
तुका म्हणे अझूनी ॥8॥
228 पाहा रे तमासा
तुमचा येथें नव्हे लाग । देईन तो भाग आलियाचा बाहेरी ॥1॥ जागा रे गोपाळनो ठायीं ठायीं जागा । चाहुलीनें भागा दूर
मजपासूनि ॥ध्रु.॥ न रिघतां ठाव आह्मा ठावा पाळतियां । भयाभीत वांयां तेथें
काय चांचपा ॥2॥ तुका ह्मणे हातां
चडे जीवाचिये साटीं । मिटक्या देतां गोड मग लागतें शेवटीं ॥3॥
229 डाइऩ घालुनियां
पोरें । त्यांचीं गुरें चुकवीलीं ॥1॥ खेळ खेळतां फोडिल्या डोया । आपण होय निराळा ॥ध्रु.॥ मारिती माया घेती
जीव । नाहीं कीव अन्यायें ॥2॥ तुका कान्होबा मागें । तया अंगें कळों आलें ॥3॥
230 आतां हें चि जेऊं
हें चि जेऊं । सवें घेऊं सिदोरी ॥1॥ हरिनामाचा खिचडा केला । प्रेमें मोहिला साधनें ॥ध्रु.॥ चवीं चवीं घेऊं घास
। ब्रह्मरस आवडी ॥2॥ तुका म्हणे गोड
लागे । तों तों मागे रसना ॥3॥
231 अवघेंचि गोड जालें
। मागीलये भरी आलें ॥1॥ साह्य जाला
पांडुरंग । दिला अभ्यंतरीं संग ॥ध्रु.॥ थडिये पावतां तो वाव । मागें
वाहावतां ठाव ॥2॥ तुका म्हणे गेलें
। स्वप्नींचें जागें जालें ॥3॥
232 तुजसवें येतों हरी
। आह्मां लाज नाहीं तरी । उचलिला गिरी । चांग तै
वांचलों ॥1॥ मोडा आतां खेळ । गाई गेल्या जाला वेळ ।
फांकल्या ओढाळ । नाहीं तो चि आवरा ॥ध्रु.॥ चांग दैवें यमुनेसी वांचलों बुडतां ।
निलाजिरीं आह्मी नाहीं भय धाक या अनंता ॥2॥ खातों आगी माती । आतां पुरे हा सांगाती । भोंवतां भोंवेल । आह्मां वाटतें
हें चित्तीं ॥3॥ तुका म्हणे उरी
नाहीं तुजसवें । शाहाणे या भावें दुरी छंद भोळियां
सवें ॥4॥
233 नको आह्मांसवें
गोपाळा । येऊं ओढाळा तुझ्या गाई ॥1॥ कोण धांवें
त्यांच्या लागें । मागें मागें येरझारी ॥ध्रु.॥ न बैसती एके ठायीं
। धांवती दाही दाहा वाटां ॥2॥ तुका म्हणे तू राख मनेरी । मग त्या येरी आम्ही जाणों
॥3॥
234 मागायास गेलों
सिदोरी । तुझ्या मायाघरीं गांजियेलों ॥1॥ तुजविणें ते नेदी कोणा । सांगतां खुणा जिवें गेलों ॥ध्रु.॥ वांयांविण केली
येरझार । आतां पुरे घर तुझी माया ॥2॥ तुका म्हणे तूं आम्हां वेगळा । राहें गोपाळा म्हणउनी ॥3॥
235 काकुलती येतो हरी ।
क्षणभरी निवडितां ॥1॥ तुमची मज लागली सवे
। ठायींचे नवे नव्हों गडी ॥ध्रु.॥ आणीक बोलाविती फार । बहु थोर नावडती ॥2॥ भाविकें त्यांची आवडी मोठी । तुका म्हणे
मिठी घाली जिवें ॥3॥
236 वरता वेंघोनि घातली
उडी । कळंबाबुडीं यमुनेसी ॥1॥ हरि बुडाला बोंब घाला । घरचीं त्यांला ठावा नाहीं ॥ध्रु.॥ भवनदीचा न कळे पार
। काळिया माजी थोर विखार ॥2॥ तुका म्हणे काय वाउग्या हाका । हातींचा गमावुनियां थिंका ॥3॥
237 अवघीं मिळोनि
कोल्हाळ केला । आतां होता ह्मणती गेला ॥1॥ आपलिया रडती भावें । जयासवें जयापरी ॥ध्रु.॥ चुकलों आह्मी
खेळतां खेळ । गेला गोपाळ हातींचा ॥2॥ तुका म्हणे धांवती थडी । न घली उडी आंत कोणी ॥3॥
238 भ्यालीं जिवा
चुकलीं देवा । नाहीं ठावा जवळीं तो ॥1॥ आहाकटा करिती हाय । हात डोकें पिटिती पाय ॥ध्रु.॥ जवळी होतां न कळे
आह्मां । गेल्या सीमा नाहीं दुःखा ॥2॥ तुका म्हणे हा लाघवी मोटा । पाहे खोटा खरा भाव ॥3॥
239 काळिया
नाथूनि आला वरी । पैल हरी दाखविती ॥1॥ दुसरिया भावें न कळे कोणा । होय नव्हेसा संदेह मना ॥ध्रु.॥ रूपा भिन्न पालट
जाला । गोरें सांवळेंसा पैं देखिला ॥2॥ आश्वासीत आला करें । तुका खरें म्हणे देव
॥3॥
240 हरि गोपाळांसवें
सकळां । भेटे गळ्या गळा मेळवूनी ॥1॥ भाविकें त्यांची आवडी मोठी । सांगे गोष्टी जीविंचिया
॥ध्रु.॥ योगियांच्या ध्याना जो नये । भाकरी त्यांच्या मागोनि खाये ॥2॥ तुका म्हणे असे शाहाणियां दुरी । बोबडियां दास कामारी ॥3॥
241 धांव कान्होबा
गेल्या गाई । न म्हणे मी कोण ही काई ॥1॥ आपुलियांचें वचन देवा । गोड सेवा करीतसे ॥ध्रु.॥ मागतां आधीं द्यावा
डाव । बळिया मी तो नाहीं भाव ॥2॥ तुका म्हणे ऐशा सवें । अनुसरावें जीवेंभावें ॥3॥
242 धाकुट्याचे मुखीं
घांस घाली माता । वरी करी सत्ता शाहाणियां ॥1॥ ऐसें जाणपणें पडिलें अंतर । वाढे तों तों थोर अंतराय
॥ध्रु.॥ दोन्ही उभयतां आपणचि व्याली । आवडीची चाली भिन्न भिन्न ॥2॥ तुका म्हणे अंगापासूनि निराळें । निवडिलें बळें रडतें स्तनीं ॥3॥
243 देवाचे ह्मणोनि
देवीं अनादर । हें मोठें आश्चर्य वाटतसे ॥1॥ आतां येरा जना ह्मणावें तें काई । जया भार डोई संसाराचा ॥ध्रु.॥ त्यजुनी संसार
अभिमान सांटा । जुलूम हा मोटा दिसतसे ॥2॥ तुका म्हणे अळस करूनियां साहे । बळें कैसे पाहें वांयां जाती ॥3॥
244 उपदेश तो भलत्या
हातीं । जाला चित्तीं धरावा ॥1॥ नये जाऊं पात्रावरी । कवटी सारी नारळें ॥ध्रु.॥ स्त्री पुत्र
बंदीजन । नारायण स्मरविती ॥2॥ तुका म्हणे रत्नसार । परि उपकार चिंधीचे ॥3॥
245 संतांचे गुण दोष
आणितां या मना । केलिया उगाणा सुकृताचा ॥1॥ पिळोनियां पाहे पुष्पाचा परिमळ । चिरोनि केळी केळ गाढव तो
॥ध्रु.॥ तुका म्हणे गंगे अग्नीसि विटाळ । लावी तो चांडाळ दुःख पावे ॥2॥
246 चुंबळीचा करी
चुंबळीशीं संग । अंगीं वसे रंग क्रियाहीन ॥1॥ बीजा ऐसें फळ दावी परिपाकीं । परिमळ लौकिकीं जाती ऐसा
॥ध्रु.॥ माकडाच्या गळां रत्न कुळांगना । सांडूनियां सुना बिदी धुंडी
॥2॥ तुका म्हणे ऐसा व्याली ते गाढवी । फजिती ते व्हावी आहे पुढें ॥3॥
247 सांपडला संदीं । मग
बळिया पडे फंदीं ॥1॥ ऐसी कोणी वाहे वेळ । हातीं काळाच्या सकळ ॥ध्रु.॥ दाता मागे दान ।
जाय याचका शरण ॥2॥ तुका म्हणे नेणां
। काय सांगों नारायणा ॥3॥
248 सर्प विंचू दिसे ।
धन अभाग्या कोळसे ॥1॥ आला डोळ्यासि कवळ
। तेणें मळलें उजळ ॥ध्रु.॥ अंगाचे भोंवडी । भोय झाड फिरती धोंडी ॥2॥ तुका म्हणे नाड । पाप ठाके हिता आड ॥3॥
249 न देखोन कांहीं ।
म्या पाहिलें सकळही ॥1॥ जालों अवघियांपरी ।
मी हें माझें ठेलें दुरी ॥ध्रु.॥ न घेतां घेतलें । हातें पायें उसंतिलें ॥2॥ खादलें न खातां । रसना रस जाली घेतां ॥3॥ न बोलोनि बोलें । केलें प्रगट झांकिलें ॥4॥ नाइकिलें कानीं । तुका म्हणे आलें मनीं ॥5॥
ब्रह्मचारी फिर्याद गेला - अभंग 2
250 काखे कडासन आड पडे
। खडबड खडबडे हुसकलें ॥1॥ दादकरा दादकरा ।
फजितखोरा लाज नाहीं ॥ध्रु.॥ अवघा जाला राम राम । कोणी कर्म आचरे ना ॥2॥ हरिदासांच्या पडती पायां । ह्मणती तयां नागवावें ॥3॥ दोहीं ठायीं फजीत जालें । पारणें केलें अवकळा ॥4॥ तुका म्हणे नाश केला । विटंबिला वेश जिहीं ॥5॥
251 कुटुंबाचा केला
त्याग । नाहीं राग जंव गेला ॥1॥ भजन तें वोंगळवाणें । नरका जाणें चुके ना ॥ध्रु.॥ अक्षराची केली आटी
। जरी पोटीं संतनिंदा ॥2॥ तुका म्हणे
मागें पाय । तया जाय स्थळासि ॥3॥
252 तारतिम वरी तोंडा च
पुरतें । अंतरा हें येतें अंतरीचें ॥1॥ ऐसी काय बरी दिसे ठकाठकी । दिसतें लौकिकीं सत्या ऐसें
॥ध्रु.॥ भोजनांत द्यावें विष कालवूनि । मोहचाळवणी मारावया ॥2॥ तुका म्हणे मैंद देखों नेदी कुडें । आदर चि पुढें सोंग दावी ॥3॥
253 ब्रह्मनिष्ठ काडी ।
जरी जीवानांवें मोडी ॥1॥ तया घडली गुरुहत्या
। गेला उपदेश तो मिथ्या ॥ध्रु.॥ सांगितलें कानीं । रूप आपुलें वाखाणी ॥2॥ भूतांच्या मत्सरें । ब्रह्मज्ञान नेलें
चोरें ॥3॥ शिकल्या सांगे गोष्टी । भेद क्रोध वाहे पोटीं ॥4॥ निंदा स्तुति स्तवनीं । तुका म्हणे
वेंची वाणी ॥5॥
254 इहलोकींचा हा देहे
। देव इिच्छताती पाहें ॥1॥ धन्य आह्मी जन्मा
आलों । दास विठोबाचे जालों ॥ध्रु.॥ आयुष्याच्या या साधनें । सच्चिदानंद
पदवी घेणें ॥2॥ तुका म्हणे
पावठणी । करूं स्वर्गाची निशाणी ॥3॥
255 पंडित वाचक जरी
जाला पुरता । तरी कृष्णकथा ऐके भावें ॥1॥ क्षीर तुपा साकरे जालिया भेटी । तैसी पडे मिठी गोडपणें
॥ध्रु.॥ जाणोनियां लाभ घेई हा पदरीं । गोड गोडावरी सेवीं बापा ॥2॥ जाणिवेचें मूळ उपडोनी खोड । जरी तुज चाड आहे तुझी ॥3॥ नाना परिमळद्रव्य उपचार । अंगी उटी सारचंदनाची ॥4॥ जेविलियाविण शून्य ते शृंगार । तैसी गोडी हरिकथेविण ॥5॥ ज्याकारणें वेदश्रुति ही पुराणें । तें चि विठ्ठलनाणें तिष्ठे
कथे ॥6॥ तुका म्हणे येर दगडाचीं पेंवें । खळखळ
आवघें मूळ तेथें॥7॥
256 आणिकांच्या कापिती
माना । निष्ठपणा पार नाहीं ॥1॥ करिती बेटे उसणवारी । यमपुरी भोगावया ॥ध्रु.॥ सेंदराचें दैवत
केलें । नवस बोले तयासि ॥2॥ तुका म्हणे
नाचति पोरें । खोडितां येरें अंग दुखे ॥3॥
257 गंधर्व अग्नि सोम
भोगिती कुमारी । कोठें चराचरीं त्याग केला ॥1॥ गायत्री स्वमुखें भक्षीतसे मळ । मिळाल्या वाहाळ गंगाओघ
॥ध्रु.॥ कागाचिये विष्ठें जन्म पिंपळासि । पांडवकुळासि पाहातां दोष
॥2॥ शकुंतळा सूत कर्ण शृंगी व्यास । यांच्या नामें नाश पातकांसि
॥3॥ गणिका अजामेळ कुब्जा तो विदुर । पाहातां विचार पिंगळेचा ॥4॥ वाल्हा विश्वामित्र वसिष्ठ नारद । यांचे पूर्व शुद्ध काय
आहे ॥5॥ न व्हावी तीं जालीं कर्में नरनारी । अनुतापें हरी स्मरतां
मुक्त ॥6॥ तुका म्हणे
पूर्व नाठवी श्रीहरी । मूळ जो उच्चारी नरक त्यासि ॥7॥
258 सोनियाचें ताट
क्षीरीनें भरिलें । भक्षावया दिलें श्वाना लागीं ॥1॥ मुक्तफळहार खरासि घातला । कस्तुरी सुकराला चोजविली ॥ध्रु.॥ वेदपरायण बधिरा
सांगे ज्ञान । तयाची ते खुण काय जाणे ॥2॥ तुका म्हणे ज्याचें तो चि एक जाणे । भक्तिचें
महिमान साधु जाणे ॥3॥
259 ऐसा हा लौकिक कदा
राखवेना । पतितपावना देवराया ॥1॥ संसार करितां ह्मणती हा दोषी । टाकितां आळसी पोटपोसा
॥ध्रु.॥ आचार करितां ह्मणती हा पसारा । न करितां नरा निंदिताती ॥2॥ संतसंग करितां ह्मणती हा उपदेशी । येरा अभाग्यासि ज्ञान
नाहीं ॥3॥ धन नाहीं त्यासि ठायींचा करंटा । समर्थासि ताठा लाविताती ॥4॥ बहु बोलों जातां ह्मणति हा वाचाळ । न बोलतां सकळ ह्मणती
गर्वी ॥5॥ भेटिसि न वजातां ह्मणती हा निष्ठ । येतां जातां घर
बुडविलें ॥6॥ लग्न करूं जातां
ह्मणती हा मातला । न करितां जाला नपुंसक ॥7॥ निपुत्रिका ह्मणती पहा हो चांडाळ। पातकाचें मूळ पोरवडा ॥8॥ लोक जैसा लोक धरितां धरवे ना । अभक्ता जिरे
ना संतसंग ॥9॥ तुका ह्मणे आतां
ऐकावें वचन । त्यजुनियां जन भिक्त
करा ॥10॥
260 धर्म रक्षावया
साठीं । करणें आटी आह्मांसि ॥1॥ वाचा बोलों वेदनीती । करूं संतीं केलें तें ॥ध्रु.॥ न बाणतां स्थिति
अंगीं । कर्म त्यागी लंड तो ॥2॥ तुका म्हणे अधम त्यासी । भक्ति दूषी हरीची ॥3॥
261 चवदा भुवनें
जयाचिये पोटीं । तोचि आह्मीं कंठीं साठविला ॥1॥ काय एक उणें आमुचिये घरीं । वोळगती द्वारीं रिद्धिसिद्धी
॥ध्रु.॥ असुर जयानें घातले तोडरीं । तो आह्मांसि जोडी कर दोन्ही ॥2॥ रूप नाहीं रेखा जयासि आकार । आह्मीं तो साकार भक्तिं केला
॥3॥ अनंत ब्रह्मांडें जयाचिये अंगीं । समान तो मुंगी आह्मासाठीं
॥4॥ रिद्धिसिद्धी सुखें हाणितल्या लाता । तेथें या प्राकृता कोण मानी
॥5॥ तुका म्हणे आह्मी देवाहूनि बळी । जालों हे निराळी
ठेवुनि आशा ॥6॥
262 केला मातीचा पशुपति
। परि मातीसि काय ह्मणती । शिवपूजा शिवासी पावे । माती मातीमाजी सामावे ॥1॥ तैसे पूजिती आह्मां संत । पूजा घेतो भगवंत । आह्मी किंकर
संतांचे दास । संतपदवी नको आह्मांस ॥ध्रु.॥ केला पाषाणाचा
विष्णु । परी पाषाण नव्हे विष्णु । विष्णुपूजा विष्णुसि अर्पे । पाषाण राहे पाषाणरूपें ॥2॥ केली कांशाची जगदंबा । परि कांसें नव्हे अंबा । पूजा अंबेची
अंबेला घेणें । कांसें राहे कांसेंपणें ॥3॥ ब्रह्मानंद पूर्णामाजी । तुका म्हणे केली
कांजी । ज्याची पूजा त्याणेंचि घेणें । आह्मी पाषाणरूप राहणें ॥4॥
263 ते माझे सोयरे
सज्जन सांगाती । पाय आठविती विठोबाचे ॥1॥ येरा मानी विधि पाळणापुरतें । देवाचीं तीं भूतें म्हणोनियां
॥ध्रु.॥ सर्वभावें जालों वैष्णवांचा दास । करीन त्यांच्या आस उच्छिष्टाची
॥2॥ तुका म्हणे जैसे मानती हरिदास । तैशी नाहीं आस आणिकांची ॥3॥
264 दया तिचें नांव
भूतांचें पाळण । अणीक निर्दळण कंटकांचें ॥1॥ पाप त्याचें नांव न विचारितां नीत । भलतेंचि उन्मत्त करी
सदा ॥2॥ तुका म्हणे धर्म रक्षावया साठीं । देवास ही आटी जन्म घेणें ॥3॥
265 करावें गोमटें ।
बाळा माते तें उमटे ॥1॥ आपुलिया जीवाहूनी ।
असे वाल्हें तें जननी ॥ध्रु.॥ वियोग तें तिस । त्याच्या उपचारें तें विष ॥2॥ तुका म्हणे पायें । डोळा सुखावे ज्या न्यायें ॥3॥
266 कन्या सासु†यासि जाये । मागें परतोनी पाहे ॥1॥ तैसें जालें माझ्या जिवा । केव्हां भेटसी केशवा ॥ध्रु.॥ चुकलिया माये । बाळ हुरू हुरू
पाहे ॥2॥ जीवना वेगळी मासोळी । तुका म्हणे
तळमळी ॥3॥
267 हातीं होन दावी
बेना । करिती लेंकीच्या धारणा ॥1॥ ऐसे धर्म जाले कळीं । पुण्य रंक पाप बळी ॥ध्रु.॥ सांडिले आचार । द्विज चाहाड जाले
चोर ॥2॥ टिळे लपविती पातडीं । लेती विजारा कातडीं ॥3॥ बैसोनियां तक्ता । अन्नेंविण पिडिती लोकां ॥4॥ मुदबख लिहिणें । तेलतुपावरी जिणें ॥5॥ नीचाचे चाकर । चुकलिया खाती मार ॥6॥ राजा प्रजा पीडी । क्षेत्री दुिश्चतासी तोडी ॥7॥ वैश्यशूद्रादिक । हे तों सहज नीच लोक ॥8॥ अवघे बाहए रंग । आंत हिरवें वरी सोंग ॥9॥ तुका ह्मणे देवा । काय निद्रा केली धांवा ॥10॥
268 साळंकृत कन्यादान ।
करितां पृथ्वीसमान ॥1॥ परि तें न कळे या
मूढा । येइल कळों भोग पुढां ॥ध्रु.॥ आचरतां कर्म । भरे पोट राहे धर्म ॥2॥ सत्या देव साहे । ऐसें करूनियां पाहें ॥3॥ अन्न मान धन । हें तों प्रारब्धा आधीन ॥4॥ तुका म्हणे सोस । दुःख आतां पुढें नास ॥5॥
269 दिवट्या
वाद्यें लावुनि खाणें । करूनि मंडण दिली हातीं ॥1॥ नवरा नेई नवरी घरा । पूजन वरा पाद्याचें ॥ध्रु.॥ गौरविली विहीण
व्याही । घडिलें कांहीं ठेवूं नका ॥2॥ करूं द्यावें न्हावें वरें । ठायीचें कां रे न
कळेचि ॥3॥ ववर्‍हाड्याचे लागे पाठीं । जैसी उटिका तेलीं ॥4॥ तुका म्हणे जोडिला थुंका । पुढें नरका सामग्री ॥5॥
270 ब्रह्महत्या
मारिल्या गाई । आणीक काई पाप केलें ॥1॥ ऐका जेणें विकिली कन्या । पवाडे त्या सुन्याचे ॥ध्रु.॥ नरमांस खादली भाडी
। हाका मारी ह्मणोनि ॥2॥ अवघें पाप केलें
तेणें । जेणें सोनें अभिलाषिलें ॥3॥ उच्चारितां मज तें पाप । जिव्हे कांप सुटतसे ॥4॥ तुका म्हणे कोरान्न रांड । बेटा भांड मागे ना कां ॥5॥
271 याचा कोणी करी पक्ष
। तो ही त्याशी समतुल्य ॥1॥ फुकासाठीं पावे
दुःखाचा विभाग । पूर्वजांसि लाग निरयदंडीं ॥ध्रु.॥ ऐके राजा न करी दंड
। जरि या लंड दुष्टासि ॥2॥ तुका म्हणे
त्याचें अन्न । मद्यपाना समान ॥3॥
272 कपट कांहीं एक ।
नेणें भुलवायाचें लोक ॥1॥ तुमचें करितों
कीर्त्तन । गातों उत्तम ते गुण ॥ध्रु.॥ दाऊं नेणें जडीबुटी । चमत्कार उठाउठी
॥2॥ नाहीं शिष्यशाखा । सांगों अयाचित लोकां ॥3॥ नव्हें मठपति । नाहीं चाहुरांची वृत्ती ॥4॥ नाहीं देवार्चन । असे मांडिलें दुकान ॥5॥ नाहीं वेताळ प्रसन्न । कांहीं सांगों खाण खुण ॥6॥ नव्हें पुराणिक । करणें सांगणें आणीक ॥7॥ नेणें वाद घटा पटा । करितां पंडित करंटा ॥8॥ नाहीं जाळीत भणदीं । उदो ह्मणोनि आनंदी ॥9॥ नाहीं हालवीत माळा । भोंवतें मेळवुनि गबाळा ॥10॥ आगमीचें कुडें नेणें । स्तंभन मोहन उच्चाटणें ॥11॥ नव्हें यांच्या ऐसा । तुका निरयवासी पिसा ॥12॥
273 रडोनियां मान । कोण
मागतां भूषण ॥1॥ देवें दिलें तरी
गोड । राहे रुचि आणि कोड ॥ध्रु.॥ लावितां लावणी । विके भीके केज्या दानी ॥2॥ तुका म्हणे धीरा । विण कैसा होतो हिरा ॥3॥
274 पूज्या एकासनीं आसनीं
आसन । बैसतां गमन मातेशीं तें ॥1॥ सांगतों ते धर्म नीतीचे संकेत । सावधान हित व्हावें तरी
॥ध्रु.॥ संतां ठाया ठाव पूजनाची इच्छा । जीवनीं च वळसा सांपडला ॥2॥ तुका म्हणे एकाएकीं वरासनें । दुजें तेथें भिन्न अशोभ्य तें ॥3॥
275 जेणें मुखें स्तवी
। तें चि निंदे पाठीं लावी ॥1॥ ऐसी अधमाची याती । लोपी सोनें खाय माती ॥ध्रु.॥ गुदद्वारा वाटे ।
मिष्टान्नांचा नरक लोटे ॥2॥ विंचु लाभाविण ।
तुका म्हणे वाहे शीण ॥3॥
276 अधमाची यारी । रंग
पतंगाचे परी ॥1॥ विटे न लगतां क्षण
। मोल जाय वांयां विण ॥ध्रु.॥ सर्पाचिया परी । विषें भरला कल्हारीं ॥2॥ तुका ह्मणे देवा । मज झणी ऐसे दावा ॥3॥
277 आणिकांची स्तुति
आह्मां ब्रह्महत्या । एका वांचूनि त्या पांडुरंगा ॥1॥ आह्मां विष्णुदासां एकविध भाव । न ह्मणों या देव आणिकांसि
॥ध्रु.॥ शतखंड माझी होईल रसना । जरी या वचना पालटेन ॥2॥ तुका म्हणे मज आणिका संकल्पें । अवघीं च पापें घडतील ॥3॥
278 तान्हेल्याची धणी ।
फिटे गंगा नव्हे उणी ॥1॥ माझे मनोरथ सिद्धी
। पाववावे कृपानिधी ॥ध्रु.॥ तूं तों उदाराचा राणा । माझी अल्पचि वासना ॥2॥ कृपादृष्टीं पाहें । तुका म्हणे होई साहे ॥3॥
279 संताचा अतिक्रम ।
देवपूजा तो अधर्म ॥1॥ येती दगड तैसे वरी
। मंत्रपुष्पें देवा शिरीं ॥ध्रु.॥ अतीतासि गाळी । देवा नैवेद्यासी पोळी ॥2॥ तुका म्हणे देवा । ताडण भेदकांची सेवा ॥3॥
280 करणें तें देवा ।
हे चि एक पावे सेवा ॥1॥ अवघें घडे येणे
सांग । भक्त देवाचें तें अंग ॥ध्रु.॥ हें चि एक वर्म । काय बोलिला तो धर्म ॥2॥ तुका म्हणे खरें । खरें त्रिवाचा उत्तरें ॥3॥
281 मागें नेणपणें
घडलें तें क्षमा । आतां देतों सीमा करूनियां ॥1॥ परनारीचें जया घडलें गमन । दावीतो वदन जननीरत ॥ध्रु.॥ उपदेशा वरी मन
नाहीं हातीं । तो आह्मां पुढती पाहूं नये ॥2॥ तुका म्हणे साक्षी असों द्यावें मन । घातली ते आण पाळावया ॥3॥
282 आणिकांच्या घातें ।
ज्यांचीं निवतील चित्तें ॥1॥ ते चि ओळखावे पापी
। निरयवासी शीघ्रकोपी ॥ध्रु.॥ कान पसरोनी । ऐके वदे दुष्ट वाणी ॥2॥ तुका म्हणे भांडा । धीर नाहीं ज्याच्या तोंडा ॥3॥
हनुमंतस्तुति - अभंग 4
283 शरण शरण जी हनुमंता
। तुज आलों रामदूता ॥1॥ काय भक्तिच्या
त्या वाटा । मज दावाव्या सुभटा ॥ध्रु.॥ शूर आणि धीर । स्वामिकाजीं तूं सादर
॥2॥ तुका म्हणे रुद्रा । अंजनीचिया कुमरा ॥3॥
284 केली सीताशुद्धी ।
मूळ रामायणा आधीं ॥1॥ ऐसा प्रतापी गहन ।
सुरां सकळ भक्तांचें भूषण ॥ध्रु.॥ जाऊनि पाताळा । केली देवाची अवकळा ॥2॥ राम लक्षुमण । नेले आणिले चोरून ॥3॥ जोडूनियां कर । उभा सन्मुख समोर ॥4॥ तुका म्हणे जपें । वायुसुता जाती पापें ॥5॥
285 काम घातला बांदोडी
। काळ केला देशधडी ॥1॥ तया माझें दंडवत ।
कपिकुळीं हनूमंत ॥ध्रु.॥ शरीर वज्रा ऐसें । कवळी ब्रह्मांड जो पुच्छे ॥2॥ रामाच्या सेवका । शरण आलों म्हणे तुका ॥3॥
286 हनुमंत महाबळी ।
रावणाची दाढी जाळी ॥1॥ तया माझा नमस्कार ।
वारंवार निरंतर ॥ध्रु.॥ करोनी उड्डाण
। केलें लंकेचें दहन ॥2॥ जाळीयेली लंका । धन्य धन्य ह्मणे तुका ॥3॥
287 कुंभ अवघा एक आवा ।
पाकीं एकीं गुफे डावा ॥1॥ ऐसे भिन्न भिन्न
साटे । केले प्रारब्धानें वांटे ॥ध्रु.॥ हिरे दगड एक खाणी । कैचें विजातीसी
पाणी ॥2॥ तुका म्हणे शिरीं । एक एकाची पायरी ॥3॥
288 मांडे पु†या मुखें सांगों जाणे मात । तोंडीं
लाळ हात चोळी रिते ॥1॥ ऐसियाच्या गोष्टी
फिक्या मिठेंविण । रुचि नेदी अन्न चवी नाहीं ॥ध्रु.॥ बोलों जाणे अंगीं
नाहीं शूरपण । काय तें वचन जाळावें तें ॥2॥ तुका ह्मणे बहुतोंडे जे वाचाळ । तेंग तें च मूळ लटिक्याचें
॥3॥
289 न लगे चंदना
सांगावा परिमळ । वनस्पतिमेळ हाकारुनी ॥1॥ अंतरीचें धांवे स्वभावें बाहेरी । धरितां ही परी आवरे ना
॥ध्रु.॥ सूर्य नाहीं जागें करीत या जना । प्रकाश किरणा कर ह्मुन ॥2॥ तुका म्हणे मेघ नाचवी मयूरें । लपवितां खरें येत नाहीं ॥3॥
290 चंदनाचे हात पाय ही
चंदन । परिसा नाहीं हीन कोणी अंग ॥1॥ दीपा नाहीं पाठीं पोटीं अंधकार । सर्वांगें साकर अवघी गोड
॥ध्रु.॥ तुका म्हणे तैसा सज्जनापासून । पाहातां अवगुण मिळेचि ना ॥2॥
291 मन करा रे प्रसन्न
। सर्व सिद्धीचें कारण । मोक्ष अथवा बंधन । सुख समाधान इच्छा ते ॥1॥ मनें प्रतिमा स्थापिली । मनें मना पूजा केली । मनें इच्छा
पुरविली । मन माउली सकळांची ॥ध्रु.॥ मन गुरू आणि शिष्य । करी आपुलें चि दास्य । प्रसन्न आपआपणास । गति अथवा अधोगति
॥2॥ साधक वाचक पंडित । श्रोते वक्ते ऐका
मात । नाहीं नाहीं आनुदैवत । तुका म्हणे दुसरें ॥3॥
292 मायबापें जरी
सर्पीण बोका । त्यांचे संगें सुखा न पवे बाळ ॥1॥ चंदनाचा शूळ सोनियाची बेडी । सुख नेदी फोडी प्राण नाशी ॥2॥ तुका म्हणे नरकीं घाली अभिमान । जरी होय ज्ञान गर्व
ताठा ॥3॥
293 शिकल्या बोलाचे
सांगतील वाद । अनुभव भेद नाहीं कोणा ॥1॥ पंडित हे ज्ञानी करितील कथा । न मिळती अर्था निजसुखा ॥2॥ तुका म्हणे जैसी लांचासाठीं ग्वाही । देतील हे नाहीं ठावी वस्तु ॥3॥
294 प्रारब्ध क्रियमाण
। भक्ता संचित नाहीं जाण ॥1॥ अवघा देवचि जाला पाहीं । भरोनियां अंतर्बाहीं ॥ध्रु.॥ सत्वरजतमबाधा । नव्हे हरिभक्तांसि कदा
॥2॥ खाय बोले करी । अवघा त्यांच्या अंगें हरी ॥3॥ देवभक्तपण । तुका म्हणे नाहीं भिन्न ॥4॥
295 शास्त्राचें जें सार
वेदांची जो मूर्ति । तो माझा सांगाती प्राणसखा ॥1॥ ह्मणउनी नाहीं आणिकांचा पांग । सर्व जालें सांग नामें एका
॥ध्रु.॥ सगुण निर्गुण जयाचीं अंगें । तो चि आह्मां संगें क्रीडा करी
॥2॥ तुका म्हणे आह्मी विधीचे जनिते । स्वयंभू आइते केले नव्हों ॥3॥
296 ऐका महिमा आवडीचीं
। बोरें खाय भिलटीचीं ॥1॥ थोर प्रेमाचा
भुकेला । हाचि दुष्काळ तयाला । अष्टमा सिद्धींला । न मनी क्षीरसागराला ॥ध्रु.॥ पव्हे सुदामदेवाचे
। फके मारी कोरडेच ॥2॥ न म्हणे उच्छिष्ट अथवा
थोडे । तुका म्हणे भक्तिपुढें ॥3॥
297 कोणें तुझा सांग
केला अंगीकार । निश्चिती त्वां थोर मानियेली ॥1॥ कोणें ऐसा तुज उपदेश केला । नको या विठ्ठला शरण जाऊं
॥ध्रु.॥ तेव्हां तुज कोण घालील पाठीसी । घासील भूमीसी वदन यम ॥2॥ कां रे नागवसी आयुष्य खातो काळ । दिसेंदिस बळ क्षीण होतें ॥3॥ तुका म्हणे यासि सांगा कोणी तरी । विसरला हरी मायबाप ॥4॥
298 साधूनी बचनाग खाती
तोळा तोळा । आणिकातें डोळां न पाहवे ॥1॥ साधूनी भुजंग धरितील हातीं । आणिकें कापती देखोनियां ॥2॥ असाध्य तें साध्य करितां सायास । कारण अभ्यास तुका म्हणे ॥3॥
299 आमचे गोसावी
अयाचितवृत्ती । करवी शिष्याहातीं उपदेश ॥1॥ दगडाची नाव आधींच ते जड । ते काय दगड तारूं जाणे ॥1॥ तुका म्हणे वेष विटंबिला त्यांनी । सोंगसंपादणी करिती परी ॥3॥
300 मृगजळा काय करावा
उतार । पावावया पार पैल थडी ॥1॥ खापराचे होन खेळती लेंकुरें । कोण त्या वेव्हारें लाभ हाणि
॥ध्रु.॥ मंगळदायक करिती कुमारी । काय त्यांची खरी सोयरीक ॥2॥ स्वप्नींचें जें सुखदुःख जालें काहीं । जागृतीं तो नाहीं
साच भाव ॥3॥ सारीं जालीं मेलीं
लटिकें वचन । बद्ध मुक्त
शीण तुका म्हणे ॥4॥
--: संकलन संतचरणरज श्री शाहू संभाजी भारती :--
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
धन्यावाद ! लवकरच आपले समाधान होईल.